1 Maja
Niech się święci 1 Maja
"Niech się święci 1 Maja!" Tak kiedyś świętowano - zdjęcia
1.05.1954, Starogard Gdański, Polska
Pochód pierwszomajowy - mężczyźni przechodzą przez starogardzki rynek z portretami Nikołaja Bułganina, Ławrientija Beri, Łazara Kaganowicza, Nikity Chruszczowa, Klimenta Woroszyłowa, Wiaczesława Mołotowa.
Pierwsze obchody 1 maja na ziemiach polskich miały miejsce w 1890 i odbywały się wbrew woli zaborców współorganizowane m.in. przez działaczy II Proletariatu. Masowe demonstracje, pochody oraz starcia z carskim wojskiem, policją oraz kozakami, a także wspierającymi je nacjonalistycznymi bojówkami miały miejsce w czasie rewolucji 1905 roku na ziemiach polskich zaboru rosyjskiego. Organizowały je głównie Polska Partia Socjalistyczna, Socjaldemokracja Królestwa Polskiego i Litwy oraz BUND.
1.05.1954, Katowice
Pochód pierwszomajowy, manifestanci z płaskorzeźbą na platformie - portretem Marksa, Engelsa, Lenina i Stalina.
Formalnie 1 Maja stał się ustawowym świętem państwowym dopiero w roku 1950. Uroczystości odbywały nie tylko w Warszawie, gdzie na honorowej trybunie ustawiało się całe kierownictwo partyjno-rządowe, ale także we wsiach i miasteczkach całego kraju.
1.05.1958, Warszawa
Obchody święta 1 Maja, przejazd motocyklistów.
W okresie PRL-u święto 1 maja było obchodzone bardzo uroczyście. Tego dnia odbywały się pochody, wiece i zgromadzenia, w których udział często był obowiązkowy lub premiowany możliwością zakupu atrakcyjnych towarów.
1.05.1959, Warszawa
1.05.1959, Warszawa, Polska.
Obchody święta 1 Maja, pochód przechodzący ulicą Marszałkowską, mężczyźni w strojach sportowych niosą transparent z napisem: "1 Maja. Dzień międzynarodowej solidarności ludzi pracy" ozdobiony postaciami sportowców.
Przebieg uroczystości był starannie reżyserowany. Za opracowanie scenariuszy pochodów odpowiadały komitety partyjne w całym kraju. Ich członkowie zatwierdzali projekty dekoracji oraz ustalali treść haseł na transparentach. Szczególną uwagę przywiązywano do podobizn przywódców niesionych przez manifestantów. W szkołach i zakładach pracy organizowano próby generalne, podczas których manifestanci ćwiczyli noszenie dekoracji i skandowanie haseł.
1.05.1959, Warszawa
Obchody święta 1 Maja, pochód przechodzący ulicą Marszałkowską, na pierwszym planie mężczyźni w kombinezonach i maskach gazowych jadący na przyczepie z napisem: "Liga Przyjaciół Żołnierza przygotowuje społeczeństwo do terenowej obrony [...]".
W pochodzie brali udział przedstawiciele poszczególnych zawodów. Hutnicy maszerowali w maskach ochronnych, górnicy - w kaskach, z zarzuconymi na ramię świdrami. Murarze nieśli kielnie, rolnicy - kartonowe imitacje snopów zboża.
01.05.1963, Warszawa
Święto 1 Maja. Dostojnicy państwowi na trybunie honorowej. Wśród nich I sekretarz KC PZPR Wiesław Gomułka machający pluszowym misiem.
I sekretarz przyjmował pochody i defilady z trybuny mierzącej 4 metry wysokości. Scenografia święta była tak zaprojektowana, by podkreślić dystans, jaki dzielił rządzących od zwykłych obywateli.
1.05.1969, Warszawa
Pochód pierwszomajowy, studentka z Sudanu z transparentem "Sudan pozdrawia Polskę".
W pochodzie brali udział nauczyciele akademiccy wraz ze studentami. W kolejnych szeregach szli pisarze, aktorzy, artyści oraz dziennikarze.
28 kwietnia 1970, Warszawa,
Przed majowym świętem, dziewczyny ze sztucznymi kwiatami.
Przestrzeń nad pochodem wypełniała kolorowa pstrokacizna z kwiatów, flag i transparentów.
1.05.1975, Warszawa
Obchody święta 1 Maja, na czele pochodu idą przedstawiciele władz państwowych, od prawej: Piotr Jaroszewicz, Edward Gierek, Józef Kępa i Henryk Jabłoński. W tle budynek PAST-y.
Nad przebiegiem uroczystości czuwali funkcjonariusze aparatu bezpieczeństwa. Bacznie przysłuchiwali się rozmowom przechodniów, pilnowali, aby nie doszło do "wrogich prowokacji". Czuwali także nad tym, aby żaden uczestnik pochodu nie odłączył się przed jego zakończeniem.
1.05.1975, Warszawa
Obchody święta 1 Maja, w pochodzie idą uczniowie Technikum Drogowego, w tle portret Włodzimierza Lenina.
Ważnym elementem uroczystości były także ogromne portrety Lenina, Stalina i Bieruta niesione przez manifestantów na specjalnych rusztowaniach.
1.05.1982, Gdańsk
Stan wojenny - niezależna manifestacja 1-Majowa na ulicy Gdańska.
Pierwsze oznaki rodzącego się oporu społeczeństwa pojawiły się w latach 60. Podczas święta majowego 1966 roku grupa studentów Uniwersytetu Warszawskiego zorganizowała demonstrację na pl. Defilad.
W latach 80. niezależne od władz pochody i manifestacje organizowała w tym dniu solidarnościowa opozycja. Były one siłą rozbijane przez milicję, w latach 1982-1984 niejednokrotnie przekształcały się w starcia z ZOMO. Uczestnicy demonstracji byli zatrzymywani i stawiani przed kolegium ds. wykroczeń.
1.05.1982, Gdańsk
Stan wojenny - niezależna manifestacja pierwszomajowa na ulicach Gdańska. Widoczne hasła: "Dość bezprawia junty", "Solidarność", w głębi wizerunek Włodzimierza Lenina stanowiący dekorację oficjalnego pochodu pierwszomajowego.
Wprowadzenie stanu wojennego w 1981 roku nie uchroniło władzy od kłopotów. 1 maja 1892 roku w całym kraju odbyły się protesty z udziałem kilkunastu tysięcy osób. Największe demonstracje miały miejsce w Gdyni, Gdańsku i Szczecinie.
1.05.1982, Gdańsk
Stan wojenny - niezależna demonstracja 1-majowa, zorganizowana przez podziemne struktury NSZZ "Solidarność". Negatyw zdjęcia został zarekwirowany podczas rewizji przez Służbę Bezpieczeństwa.
W Gdańsku grupa ok. 4 tysięcy osób zgromadziła się przy bramie stoczni im. Lenina i zwartą kolumną przeszła do Kościoła Mariackiego. We mszy wzięło udział ok. 20 tys. osób.
1.05.1983, Wrocław, Trasa W-Z.
Stan wojenny - siły ZOMO (Zmotoryzowane Odwody Milicji Obywatelskiej) podczas pacyfikacji niezależnej manifestacji pierwszomajowej, zorganizowanej przez podziemne struktury "Solidarności".
Mimo wzmożonych wysiłków milicji i SB, aresztowań opozycjonistów oraz inwigilacji tras pochodów, pierwszomajowe uroczystości nie przebiegały tak, jak tego oczekiwały władze. Między opozycjonistami a funkcjonariuszami aparatu bezpieczeństwa dochodziło do coraz większych starć.
1.05.1986 r., Bielsko-Biała
Święto 1 maja.
Pochody pierwszomajowe 1986 roku miały niewielką frekwencję na skutek szeroko zakrojonej akcji opozycjonistów. Podając się za działaczy miejscowych komitetów, telefonowali oni do zakładów pracy z zawiadomieniem, że z powodu katastrofy w Czarnobylu manifestacje zostały odwołane.
Po 1989 roku 1 maja nadal organizowano manifestacje partii lewicowych.
1.05.1993, Warszawa
Zamieszki podczas pochodu pierwszomajowego na Krakowskim Przedmieściu.
1 maja obchodzony jako Święto Pracy jest także katolickim Świętem Józefa Rzemieślnika. Proklamował je papież Pius XII 1 maja 1955 roku. Nadał w ten sposób religijne znaczenie obchodzonemu od 1890 roku świeckiemu Świętu Pracy. W tym dniu Kościół w sposób szczególny pragnie zwrócić uwagę na pracę ludzką, zarówno w aspekcie wartości chrześcijańskich, jak i społecznych, ogólnoludzkich i narodowych.
Obecnie w wielu krajach 1 maja jest po prostu dniem wolnym od pracy i okazją do wyjazdu za miasto.
