Andrzej Stelmachowski doradcą prezydenta
Prof. Andrzej Stelmachowski - pierwszy marszałek Senatu III RP i wieloletni prezes Stowarzyszenia "Wspólnota Polska" - został doradcą prezydenta Lecha Kaczyńskiego. Jak powiedział, będzie zajmował się głównie spawami polonijnymi.
Profesor Andrzej Stelmachowski w Kancelarii Prezydenta pracuje m.in. nad projektem ustawy o obywatelstwie polskim, który zostanie złożony jako inicjatywa legislacyjna prezydenta.
Projekt ten dopuszcza m.in. podwójne obywatelstwo, a nawet "wielość obywatelstw", a także reguluje zasady, na jakich ma być przywracane obywatelstwo polskie tym, którzy utracili je przed rokiem 1989. Lech Kaczyński deklarował już, że Polska chce m.in. ułatwić przywracanie obywatelstwa Polakom pochodzenia żydowskiego, którzy w 1968 roku zostali zmuszeni do wyjazdu.
Ustawa zapewne będzie musiała odpowiedzieć na wzrost zainteresowania polskim paszportem, obserwowany od momentu wejścia Polski do Unii Europejskiej.
Jak zaznaczył Stelmachowski, ustawa o obywatelstwie będzie elementem większej grupy projektów. Wśród nich są też m.in.: projekt ustawy o Karcie Polaka oraz nowelizacja ordynacji wyborczej do Sejmu i Senatu, która ma utworzyć odrębny okręg wyborczy dla Polaków mieszkających zagranicą (wybieraliby oni dwóch posłów i jednego senatora).
Jak powiedział prof. Stelmachowski, projekty te powstają w Kancelarii Prezydenta. Doradca prezydenta liczy, że wszystkie ustawy zostaną uchwalone jeszcze w tym roku.
Projekt ustawy o Karcie Polaka (oraz ustawy o ustalaniu polskiego pochodzenia) ma określać, kto może być uznany za osobę polskiego pochodzenia. Osoby posiadające Kartę Polaka mogłyby osiedlać się w Polsce i wielokrotnie przekraczać granicę Polski. Miałyby także dostęp do wszystkich poziomów oświaty na takich warunkach, jak Polacy w kraju.
Jest jeszcze przedmiotem rozważań, z jakimi uprawnieniami miałoby się wiązać posiadanie Karty, na pewno byłyby ułatwienia wjazdowe i pobytowe - powiedział Stelmachowski. Jak zaznaczył, rozważane są jeszcze dalsze zapisy mówiące o prawie do edukacji i opieki medycznej na terenie Polski.
Rozbieżności dotyczą też tego, czy to ma dawać prawo do pracy w Polsce, czy też nie. Jeszcze niedawno były wielkie opory, ale ostatnio, na tle masowych wyjazdów polskich obywateli na zachód opór przeciwko przyznaniu prawa do pracy w kraju Polakom ze Wschodu maleje - podkreślił.
Profesor w Kancelarii zajmuje się ponadto zagadnieniem uregulowania kwestii repatriacji. Jak zastrzegł, sprawa ta jest na razie "w stadium wstępnych prac".
Prof. Andrzej Stelmachowski urodził się w 1925 r. w Poznaniu. W czasie II wojny światowej walczył w szeregach Armii Krajowej. Po studiach prawniczych pracował naukowo na uczelniach w Poznaniu, Warszawie, Wrocławiu i Białymstoku. Od 1969 r. jest profesorem Uniwersytetu Warszawskiego.
Prof. Stelmachowski jest znawcą prawa cywilnego i rolnego. Tytuł doktora honoris causa przyznały mu polskie i zagraniczne uniwersytety, m.in. Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie, Uniwersytet Wrocławski, Uniwersytet Paryski I i Uniwersytet w Ferrarze.
W sierpniu 1980 r. prof. Stelmachowski pełnił funkcję doradcy Międzyzakładowego Komitetu Strajkowego w Stoczni Gdańskiej. W 1989 r. był jednym z inicjatorów Okrągłego Stołu ze strony "Solidarności" i uczestnikiem jego obrad plenarnych i prac zespołowych.
W latach 1989-1991 piastował stanowisko marszałka Senatu RP I kadencji, a w latach 1991-1992 ministra edukacji narodowej w rządzie Jana Olszewskiego.
Od 1990 r. prof. Stelmachowski jest prezesem wspierającego światową Polonię Stowarzyszenia "Wspólnota Polska". Doradcą prezydenta jest od lutego.
Prezydent ma obecnie dziewięciu doradców, są to: Marek A. Cichocki, Andrzej Klarkowski, Michał Kleiber, Jan Olszewski, Artur Piłka, Andrzej Stelmachowski, Wojciech Szczurek, Danuta Wawrzynkiewicz i Tomasz Zdrojewski.