Procesy Saddama Husajna
Saddam Husajn oczekuje egzekucji po utrzymaniu przez sąd apelacyjny wyroku śmierci na byłego prezydenta Iraku za zbrodnie przeciwko ludzkości.
29.12.2006 | aktual.: 29.12.2006 21:40
Poniżej chronologia procesów wytoczonych Saddamowi i wydarzeń im towarzyszących:
19 października 2005 - Saddam staje przed Wysokim Trybunałem Irackim oskarżony o zbrodnie przeciwko ludzkości za masakrę 148 szyitów z Dudżailu, przeprowadzoną z zemsty za zamach na dyktatora w tej miejscowości w roku 1982. Nie przyznaje się do winy.
20 października - Zamachowcy porywają i zabijają Saduna Dżanabiego, obrońcę jednego z współoskarżonych, byłego sędziego Awada al-Bandara.
8 listopada - Napastnicy ostrzeliwują w Bagdadzie samochód wiozący Adila az-Zubejdiego i Samera Hamuda al-Chuzaji, obrońców byłego wiceprezydenta Tahy Jasina Ramadana i byłego szefa saddamowskiej służby bezpieczeństwa Barzana Ibrahima at-Tikriti. Zubejdi ginie, Chuzaji zostaje ranny i ucieka z Iraku.
7 grudnia - Saddam nie pojawia się na procesie; dzień wcześniej woła do sędziów, by "poszli do diabła". Rozprawa toczy się bez Saddama.
23 stycznia 2006 - Główny sędzia Rizgar Amin, rezygnuje z prowadzenia procesu na znak protestu przeciwko naciskom rządu. Trybunał mianuje Raufa Rahmana tymczasowym głównym sędzią.
29 stycznia - Proces Saddama przeradza się w chaos. Barzan zostaje usunięty z sali za miotanie obelg, a jego obrońca za podburzanie klienta. Na znak protestu Saddam i jego obrońcy opuszczają salę. Obrońcy żądają przeniesienia procesu za granicę.
1 marca - Saddam przyznaje, że kazał wszcząć procesy, które doprowadziły w latach 80. do egzekucji dziesiątków szyitów z Dudżailu, ale mówi, iż działał zgodnie z prawem. Gdzie tu przestępstwo? - pyta.
15 maja - Po zapoznaniu się z materiałami dowodowymi prokuratury i wysłuchaniu zeznań jej świadków trybunał - zgodnie z iracką procedurą procesową - oficjalnie oskarża Saddama i pomocników o zbrodnie przeciwko ludzkości. Zarzuca im, że są winni uwięzienia, deportacji, torturowania lub zgładzenia ogółem 399 mieszkańców Dudżailu, w tym zamęczenia na śmierć lub stracenia 148 z nich. Saddam nie chce powiedzieć, czy przyznaje się do winy, czy nie. Oświadcza, że jest nadal prezydentem Iraku.
19 czerwca - W mowie końcowej prokuratorzy domagają się kary śmierci dla Saddama i trzech innych oskarżonych.
21 czerwca - Uzbrojeni napastnicy porywają i zabijają Chamisa al-Obejdiego, jednego z obrońców Saddama.
21 sierpnia - Początek drugiego procesu Saddama. Razem ze swym kuzynem, Alim al-Madżidem ("Chemicznym Alim"), jest oskarżony o zbrodnię ludobójstwa na Kurdach w czasie pacyfikacji irackiego Kurdystanu w latach 1987-88, a razem z nim i pięcioma innymi pomocnikami dodatkowo o zbrodnie wojenne. Prokuratorzy podają, że w czasie pacyfikacji zginęło lub przepadło bez wieści około 180 tysięcy ludzi, w tym wiele kobiet, dzieci i starców.
19 września - Prowadzenie procesu o ludobójstwo na Kurdach obejmuje nowy sędzia, Mohammed al-Urajbij. Jego poprzednik, Abdullah al-Amiri, zostaje zwolniony przez rząd za to, że na rozprawie 14 września powiedział, iż Saddam nie był dyktatorem.
20 września - Urajbij usuwa Saddama z sali sądowej, gdy ten nie chce usiąść. Obrońcy opuszczają salę na znak protestu przeciwko odsunięciu od procesu poprzedniego sędziego.
25 września - Obrońcy nadal bojkotują rozprawy. Sąd wyznacza Saddamowi i podsądnym ośmiu adwokatów z urzędu.
11 października - Saddam zostaje usunięty z sali sądowej po raz czwarty.
17 października - Sędzia zgadza się na powrót zespołu obrońców, którzy wyrazili chęć przerwania bojkotu.
5 listopada - Sąd uznaje Saddama za winnego zbrodni przeciwko ludzkości w związku z masakrą szyitów z Dudżailu i skazuje go na karę śmierci przez powieszenie. Wyroki śmierci otrzymują także były przewodniczący Sądu Rewolucyjnego Awad al-Bandar i były szef służby bezpieczeństwa Barzan Ibrahim at-Tikriti. Były wiceprezydent Taha Jasin Ramadan zostaje skazany na dożywotnie więzienie.
7 listopada - Saddam staje przed sądem na kolejnej rozprawie w procesie o ludobójstwo na Kurdach.
3 grudnia - Obrońcy Saddama i dwóch współoskarżonych skazanych na śmierć odwołują się od wyroku do dziewięcioosobowej izby apelacyjnej Wysokiego Trybunału Irackiego.
18 grudnia - Na procesie o ludobójstwo na Kurdach prokuratorzy przedstawiają dokumenty bezpośrednio obciążające byłego dyktatora winą za użycie gazów trujących przeciwko ludności kurdyjskiej. Saddam mówi, że chętnie weźmie na siebie odpowiedzialność za ataki na Iran w tym okresie, ale zaprzecza, by rozkazywał atakować Irakijczyków.
26 grudnia - Izba apelacyjna utrzymuje w mocy wyroki śmierci na Saddama i dwóch jego pomocników. Zgodnie ze statutem Wysokiego Trybunału Irackiego egzekucja musi nastąpić w ciągu 30 dni od odrzucenia apelacji.
