Odeszli w tym roku
Nigdy ich nie zapomnimy...
Czesław Kiszczak
Wojskowy i polityk, generał broni Sił Zbrojnych PRL, szef Zarządu II Sztabu Generalnego WP (w latach 1973-1979), szef Wojskowej Służby Wewnętrznej MON (w latach 1979-1981), działacz komunistyczny, minister spraw wewnętrznych (od 1981 do 1990 r.), członek Wojskowej Rady Ocalenia Narodowego, współodpowiedzialny za przygotowanie i wprowadzenie stanu wojennego w 1981 r., za co został prawomocnie skazany przez sąd. Był też oskarżony o przyczynienie się do śmierci 9 górników z kopalni "Wujek". Od 2 do 24 sierpnia 1989 r. był prezesem Rady Ministrów, jednak nie zdołał utworzyć rządu. Poseł na Sejm PRL IX kadencji, wicepremier (w latach 1989-1990).
Zmarł 5 listopada 2015 r. po długiej i ciężkiej chorobie. Miał 90 lat. Ministerstwo Obrony Narodowej poinformowało, że nie planuje przyznania zmarłemu miejsca pochówku na terenie Wojskowego Cmentarza na warszawskich Powązkach.
Został pochowany bez asysty wojskowej 7 listopada 2015 r. w grobie rodzinnym na cmentarzu prawosławnym w Warszawie.
Monika Szwaja
Popularna pisarka, felietonistka, autorka tekstów piosenek i dziennikarka telewizyjna. Napisała 15 książek, przede wszystkim dla kobiet. Najbardziej znane to pozycja z elementami autobiografii pt. "Jestem nudziarą" oraz "Powtórka z morderstwa", "Klub mało używanych dziewic", "Dziewice do boju!" czy "Zatoka trujących jabłuszek". Ostatnia książka autorki - "Anioł w kapeluszu" - została wydana w 2013 r.
Szwaja była również autorką tekstów, przede wszystkim szant. Jej wielką pasją było żeglarstwo.
Przez 40 lat pracowała w telewizji, była związana również z Radiem Szczecin. Otrzymała tytuł Honorowego Ambasadora Szczecina.
Zmarła w wieku 66 lat po ciężkiej chorobie 22 listopada 2015 r. Została pochowana na Cmentarzu Centralnym w Szczecinie.
Tomasz Tomczykiewicz
Polityk, poseł na Sejm IV, V, VI, VII i VIII kadencji, samorządowiec, szef śląskich struktur Platformy Obywatelskiej, od 2010 do 2011 przewodniczący Klubu Parlamentarnego PO, od 2011 do 2015 sekretarz stanu w Ministerstwie Gospodarki.
W ostatnich wyborach Tomczykiewicza poparło ponad 10,8 tys. wyborców. W obecnej kadencji został przewodniczącym sejmowej Komisji mniejszości narodowych i etnicznych.
Przez wiele lat zmagał się z chorobą nerek, kilka lat wcześniej przeszedł transplantację, jednak choroba powróciła. Zmarł 28 listopada 2015 r. w wieku 54 lat. Został pochowany na pszczyńskim cmentarzu św. Jadwigi Śląskiej.
O. Jan Góra
Dominikanin, duszpasterz akademicki, przyjaciel Jana Pawła II. Znany przede wszystkim jako twórca i organizator spotkań młodzieży Lednica 2000, będących największymi na świecie regularnymi spotkaniami religijnymi młodych bez osobistego udziału papieża. W 2015 r. pod Bramą-Rybą zgromadziło się ok. 65 tys. pielgrzymów z Polski i zagranicy.
Ojciec Góra zmarł nagle 21 grudnia 2015 r. po tym, jak zasłabł podczas odprawiania mszy. Reanimacja nie przyniosła skutku. Pogrzeb odbył się w Imiołkach, na Polach Lednickich, gdzie został pochowany obok głazu z popiersiem Jana Pawła II. Pośmiertnie został odznaczony Krzyżem Wielkim Orderu Odrodzenia Polski.
Natalie Cole
Amerykańska piosenkarka wykonująca jazz, blues, pop i soul. Jej ojcem był legendarny Nat King Cole. Debiutancki album "Inseparable" z 1975 roku przyniósł jej nagrodę Grammy w kategorii "najlepsza piosenkarka rhythm and blues". W sumie nagrała około 30 albumów i zdobyła dziewięć nagród Grammy. Jednym z najbardziej znanych jej przebojów był utwór "Unforgettable" ("Niezapomniany") nagrany, dzięki cyfrowej obróbce dźwięku, w duecie z nieżyjącym ojcem.
31 grudnia 2015 w wieku 65 lat zmarła z powodu niewydolności serca w szpitalu w Los Angeles. Została pochowana na cmentarzu Forest Lawn Memorial Park w Glendale.
David Bowie
Legendarny brytyjski piosenkarz, kompozytor, autor tekstów, multiinstrumentalista, uznawany za pioniera glam rocka, producent, aktywny w przemyśle muzycznym od 1962 r. Był również aktorem, malarzem i kolekcjonerem sztuki.
Naprawdę nazywał się David Robert Jones. Był główną postacią w muzyce popularnej przez ponad cztery dekady. Zyskał międzynarodową sławę dzięki charakterystycznemu barytonowi, głębi intelektualnej, a także opanowaniu gry na 13 instrumentach. Charakterystycznym elementem jego wizerunku było kreowanie swojego androgynicznego wyglądu, który po latach stał się wręcz ikoniczny.
Przeszedł do historii jako jeden z artystów rockowych z największą liczbą sprzedanych albumów w historii. W ciągu 52 lat kariery nakład ze sprzedaży wszystkich jego płyt wyniósł 140 milionów egzemplarzy na całym świecie. Dwa dni przed śmiercią artysty, ukazał się jego 29. album, pt. "Blackstar".
Bowie przez 1,5 roku zmagał się z nowotworem wątroby. Zmarł 10 stycznia 2016 r. w Nowym Jorku, w otoczeniu bliskich i rodziny. Miał 69 lat. Ciało muzyka zostało poddane kremacji w Nowym Jorku niedługo po jego śmierci, a zgodnie z jego życzeniem w uroczystości nie brali udziału nawet najbliżsi. Jego wolą miało też być, aby nie odbyło się żadne nabożeństwo żałobne oraz by nie było grobu ani niczego, co by oficjalnie go upamiętniało.
Czytaj także: Kobiety Davida Bowiego
Bogusław Kaczyński
Dziennikarz, publicysta i krytyk muzyczny, popularyzator opery, operetki i muzyki poważnej, teoretyk muzyki, konferansjer, prezenter telewizyjny i autor programów w TVP.
Był autorem felietonów i recenzji kulturalnych, twórcą audycji radiowych i telewizyjnych związanych z muzyką poważną. Stworzył Festiwal Muzyki w Łańcucie, którym kierował w latach 1980-1990. Przez 28 lat był dyrektorem Festiwalu im. Jana Kiepury w Krynicy. W latach 1993-1996 był prorektorem Akademii Muzycznej w Warszawie, zaś w latach 1994-1998 był dyrektorem Teatru Muzycznego "Roma".
Prowadził transmisje telewizyjne najważniejszych wydarzeń muzycznych w kraju i za granicą, m.in.: Konkursu Chopinowskiego, Konkursu im. Henryka Wieniawskiego, koncertów Luciano Pavarottiego, Placido Domingo, jubileuszu Filharmonii Narodowej oraz Koncertów Noworocznych z Wiednia.
Bogusław Kaczyński w 2007 r. przeszedł udar mózgu, w wyniku czego częściowo utracił zdolność mówienia i miał sparaliżowaną prawą stronę ciała. Leczenie przyniosło jednak efekty i Kaczyński odzyskał sprawność. Niestety pod koniec 2015 r. przeszedł kolejny udar. Zmarł 21 stycznia. Prochy dziennikarza zostały złożone w Alei Zasłużonych na warszawskich Starych Powązkach.
Andrzej Żuławski
Uznany reżyser, scenarzysta i aktor filmowy, pisarz. Był synem pisarza Mirosława Żuławskiego. Po skończonych studiach filmowych we Francji był m.in. asystentem Andrzeja Wajdy. W 1971 roku zadebiutował "Trzecią częścią nocy" opartą na motywach prozy swojego ojca.
Kiedy cenzura nie dopuściła do rozpowszechniania jego drugiego filmu zatytułowanego "Diabeł" (film miał swoją premierę dopiero w 1988 roku), reżyser wyemigrował do Francji. Za granicą zrealizował m.in. skandalizujące "Opętanie". Przez wielu krytyków obraz utrzymany w estetyce horroru jest uważany za największe osiągniecie w karierze Żuławskiego.
Innymi słynnymi obrazami w jego dorobku są m.in. "Na srebrnym globie" (nad którym pracował 12 lat - produkcję blokowały władze PRL), "Szamanka" czy "Wierność". Jego ostatnim filmem był "Kosmos", za który w sierpniu 2015 r. otrzymał nagrodę dla najlepszego reżysera na 68. Festiwalu Filmowym w Locarno.
Andrzej Żuławski zmarł 17 lutego w wieku 75 lat w Warszawie po długiej chorobie nowotworowej. Został pochowany w grobie rodzinnym na cmentarzu katolickim w Górze Kalwarii przy ul. Kalwaryjskiej.
Umberto Eco
Włoski filozof, bibliofil, pisarz, autor felietonów i esejów, lingwista. Sławę przyniosła mu powieść "Imię róży", która stała się światowym bestsellerem.
Jego kolejne powieści, m.in. "Wyspa dnia poprzedniego" i "Cmentarz w Pradze", także stały się hitami.
Poza karierą pisarską realizował się jako wykładowca na uczelniach wyższych. Był profesorem na Uniwersytecie we Florencji oraz na Uniwersytecie w Bolonii. Zajmował się semiotyką/semiologią, procesami komunikacji i estetyką. Analizował największe fenomeny środków przekazu i kultury masowej, między innymi postać Jamesa Bonda oraz popularne komiksy, których był wielkim znawcą. Pracę wykładowcy zakończył wraz z przejściem na emeryturę w 2007 roku.
Eco został uhonorowany 32 tytułami doktora honoris causa, w tym dwóch uczelni polskich. Wielokrotnie wymieniany był jako kandydat do literackiej Nagrody Nobla.
Zmarł 19 lutego na raka trzustki. Miał 84 lata. Został pochowany po świeckiej ceremonii żałobnej na Cmentarzu Monumentalnym w Mediolanie.
Nancy Reagan
Amerykańska aktorka i pierwsza dama, żona byłego prezydenta USA Ronalda Reagana urzędującego w latach 1981-1989.
Nancy Reagan nie brała bezpośrednio udziału w życiu politycznym. Jednak jako żona gubernatora i prezydenta odgrywała zakulisową rolę. Wspierała męża w chwilach próby, np. po zamachu na początku pierwszej kadencji. Kiedy w 1992 u Ronalda Reagana zdiagnozowano chorobę Alzheimera, Nancy Reagan zaopiekowała się nim. Zawsze podkreślała, że Ronald był największą miłością jej życia.
Choroba męża skłoniła Nancy Reagan do zabrania głosu w debacie na temat wykorzystania komórek macierzystych. Wbrew poglądom Partii Republikańskiej Nancy Reagan poparła rozwój badań w tej dziedzinie, mając nadzieję, że pomoże to uchronić przed chorobą Alzheimera innych ludzi
Zmarła 6 marca w wieku 94 lat. Spoczęła obok swojego męża na wzgórzu koło Biblioteki Prezydenckiej imienia Ronalda Reagana w Simi Valley w Kalifornii.
Czytaj także:
Nancy Regan ulubiona pierwsza dama Ameryki
Marian Kociniak
Ceniony aktor filmowy i teatralny, artysta kabaretowy.
Przez ponad 50 lat prawie bez przerw występował w macierzystym Teatrze Ateneum. W dorobku artystycznym miał ponad 150 ról teatralnych, 80 w Teatrze Telewizji i blisko 50 w filmach. Największą popularność przyniosła mu rola niezapomnianego Franka Dolasa z komedii "Jak rozpętałem drugą wojnę światową". Wcielił się też w rolę pechowego Murgrabi z serialu "Janosik". Był gwiazdą Kabaretu Starszych Panów i radiowego magazynu "60 minut na godzinę".
W 2003 roku podczas Festiwalu Gwiazd w Międzyzdrojach odcisnął dłoń na Promenadzie Gwiazd. Z okazji 50-lecia pracy artystycznej, w 2010 roku został odznaczony Złotym Medalem "Zasłużony Kulturze Gloria Artis".
Zmarł 17 marca w wieku 80 lat. Został pochowany obok swojej żony na cmentarzu ewangelicko-reformowanym przy ulicy Żytniej w Warszawie.
Ks. Jan Kaczkowski
Duchowny rzymskokatolicki, prezbiter, doktor nauk teologicznych, bioetyk. Był jednym z założycieli Puckiego Hospicjum Domowego. Następnie koordynował budowę Puckiego Hospicjum pw. św. Ojca Pio, którego został dyrektorem i prezesem zarządu.
Utworzył program szkoleniowy w zakresie bioetyki chrześcijańskiej. Prowadził wykłady i warsztaty z tematyki hospicyjnej, organizował warsztaty z komunikacji i etyki w medycynie dla studentów medycyny i prawa pod nazwą Areopag Etyczny. W wolontariat hospicyjny angażował tzw. trudną młodzież i osoby skazane.
Zdiagnozowano u niego nowotwór nerki (wyleczony), a 2012 r. - glejaka mózgu, z którym walczył do śmierci. Na podstawie rozmów z nim powstały książki "Szału nie ma, jest rak", "Życie na pełnej petardzie" i "Dasz radę. Ostatnia rozmowa", w których dawał świadectwo swojej walki z nieuleczalną chorobą.
Zmarł 28 marca w wieku 38 lat. Został pochowany na Cmentarzu Komunalnym w Sopocie.
Czytaj także:
Józef Kaczkowski o śmierci syna
Imre Kertesz
Węgierski tłumacz i pisarz żydowskiego pochodzenia, laureat Nagrody Nobla w dziedzinie literatury w 2002 r.
W wieku 14 lat został wywieziony do Auschwitz. Ostatecznie trafił do obozu w Buchenwaldzie, a po jego wyzwoleniu wrócił na Węgry. Nawiązująca do jego przeżyć obozowych debiutancka powieść "Los utracony" ukazała się w 1975 r. Tworzy ona trylogię wraz z utworami "Fiasko" i "Kadysz dla nienarodzonego dziecka".
Twórczość pisarza pozostawała pod wpływem dramatycznych wydarzeń z życia autora - Holokaustu, a potem lat przeżytych w komunizmie. Kertesz podkreślał jednak, że swoje przeżycia traktował tylko jako materiał do tworzenia powieści i w żadnym razie nie należy ich traktować jako autobiografii.
Pisarz zmarł 31 marca w swoim domu w Budapeszcie. Miał 86 lat. Został pochowany na cmentarzu zasłużonych Kerepesi w Budapeszcie.
Artur Górski
Polityk, nauczyciel akademicki, publicysta, dziennikarz, politolog, poseł na Sejm V, VI, VII i VIII kadencji.
Publikował m.in. w dwutygodniku "Najwyższy czas!", "Myśli Polskiej" i "Naszej Polsce". W 1998 r. był redaktorem naczelnym "Naszego Dziennika".
Od lat 90. związany z ugrupowaniami prawicowymi. W 2002 r. wstąpił do PiS, w tym samym roku objął mandat radnego. W 2005 r. z ramienia PiS został wybrany do Sejmu. Później trzykrotnie uzyskiwał reelekcję.
Należał również do Akcji Katolickiej, był jednym z inicjatorów projektu uchwały sejmowej mającej na celu intronizację w Polsce Chrystusa Króla.
W ostatnich latach zmagał się z ostrą białaczką. Przeszedł m.in. przeszczep szpiku kostnego. Zmarł 1 kwietnia w wieku 46 lat. Spoczął na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach.
Zyta Gilowska
Ekonomistka, polityk i nauczyciel akademicki, profesor nauk ekonomicznych. Współtwórczyni Platformy Obywatelskiej. Minister finansów oraz wicepremier w rządach PiS, w latach 2001-2005 i 2007-2008 posłanka na Sejm IV i VI kadencji, od 2010 do 2013 członkiem Rady Polityki Pieniężnej. Od października 2015 r. członkini Narodowej Rady Rozwoju. Nazywana była "żelazną damą polskiej polityki".
Poza karierą polityczną wykładała na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim, gdzie od 2001 zajmowała stanowisko profesora zwyczajnego. Była też członkiem Komitetu Nauk Ekonomicznych Polskiej Akademii Nauk.
Zyta Gilowska chorowała na serce. Zmarła 5 kwietnia w wieku 66 lat. Została pochowana na cmentarzu w Świdniku. W uroczystościach uczestniczyli m.in. prezydent Andrzej Duda i premier Beata Szydło oraz prezes PiS Jarosław Kaczyński.
Prince
Amerykański muzyk, wokalista, gitarzysta, przedstawiciel różnych stylów, m.in.: R&B, funk, soul, dance rock i pop. Autor wielu przebojów, zdobywca siedmiu nagród Grammy. Włączony w 2004 r. do Rock and Roll Hall of Fame. Szacowana sprzedaż jego albumów na całym świecie wynosi ponad 100 milionów egzemplarzy.
Prince był uznawany za jednego z najbardziej innowacyjnych i nowatorskich artystów wszech czasów. Wpłynął znacząco na rozwój muzyki rozrywkowej i był jedną z głównych postaci sceny muzycznej, zwłaszcza w latach 90. XX wieku.
Zasłynął wysokim głosem, ekscentrycznym sposobem bycia i odważnym wizerunkiem scenicznym, krzykliwymi strojami, zmysłowymi teledyskami, a także tym, że w jego zespołach występowały niemal wyłącznie kobiety.
W czasie swojej trwającej prawie 40 lat kariery współpracował m.in z Madonną, Stevie Wonderem czy Alicią Keys.
Prince zmarł 21 kwietnia w swojej posiadłości. Miał 57 lat. Testy toksykologiczne potwierdziły, że muzyk przedawkował opioidy. Jego ciało poddano kremacji w czasie uroczystego prywatnego pogrzebu w Paisley Park w Chanhassen w stanie Minnesota.
Czytaj także:
Ze sceny na ulicę
Abp Tadeusz Gocłowski
Emerytowany metropolita gdański. W tym roku przypadała 60. rocznica jego święceń kapłańskich i 33. - biskupich.
Święcenia kapłańskie przyjął 24 czerwca 1956 roku w Krakowie. Był doktorem prawa kanonicznego. Studiował na KUL-u i w Rzymie. Pełnił funkcję wizytatora zgromadzenia misjonarzy, trzykrotnie był rektorem seminarium duchownego w Gdańsku.
Tadeusz Gocłowski został mianowany biskupem gdańskim w grudniu 1984 roku, po śmierci biskupa Lecha Kaczmarka. Od marca 1992 był arcybiskupem metropolitą gdańskim. Sprawowanie urzędu zakończył w kwietniu 2008 roku.
Za swoją działalność otrzymał wiele odznaczeń i tytułów. W 2003 roku został laureatem Medalu Świętego Brata Alberta. W 2006 roku otrzymał Złoty Medal Zasłużony Kulturze Gloria Artis, przyznawany przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego. W 2011 roku został odznaczony przez prezydenta Bronisława Komorowskiego Orderem Orła Białego. Był honorowym obywatelem między innymi Gdyni i Sopotu.
Abp senior Tadeusz Gocłowski zmarł 3 maja w gdańskim szpitalu po ciężkiej chorobie. Niespełna dwa tygodnie wcześniej nieprzytomny duchowny został przewieziony do Uniwersyteckiego Centrum Klinicznego w Gdańsku. Media informowały, że miał rozległy udar.
Tadeusz Gocłowski spoczął w Krypcie Biskupów Gdańskich w bazylice archikatedralnej pw. Trójcy Przenajświętszej w Gdańsku-Oliwie.
Maria Czubaszek
Pisarka, satyryk, autorka tekstów piosenek, scenarzystka, felietonistka, dziennikarka.
W 1960 r. Maria Czubaszek rozpoczęła pracę w Programie I Polskiego Radia, w 1966 r. związała się z Programem III Polskiego Radia. Była autorką wielu tekstów satyrycznych, pisanych dla znanych aktorów i prezentowanych w radiowej Trójce. Słuchowiska te emitowane były po raz pierwszy w programie "Ilustrowany Tygodnik Rozrywkowy". Prowadziła też cykl audycji radiowych "Bieg przez plotki". Pojawiała się także w programach "Ilustrowany Magazyn Autorów" oraz "Powtórka z rozrywki". Autorka słuchowisk "Dym z papierosa", "Małgorzaty jego życia", "Serwus, jestem nerwus".
Piosenki z jej tekstami można usłyszeć w wykonaniu m.in. Alibabek, Ewy Bem, Andrzeja Dąbrowskiego, Ewy Kuklińskiej, Grażyny Łobaszewskiej, Krystyny Prońko, Ryszarda Rynkowskiego.
Maria Czubaszek zmarła 12 maja 2016 r. w wieku 76 lat. Została pochowana na warszawskich Powązkach Wojskowych.
Czytaj także:
Maria Czubaszek i jej największe miłości
Andrzej Urbański
Był wiceprezydentem Warszawy, doradcą prezydenta Lecha Kaczyńskiego, publicystą i prezesem TVP.
Andrzej Urbański w 1989 r. trafił do "Tygodnika Solidarność" i został szefem działu politycznego. Na początku lat 90. był sekretarzem zarządu głównego i szefem największej warszawskiej organizacji Porozumienia Centrum. W 1991 r. wszedł z listy Porozumienia Centrum do Sejmu I kadencji. Jednak już w 1992 r. opuścił klub PC i przeszedł do klubu Kongresu Liberalno-Demokratycznego.
W latach 90. był redaktorem naczelnym magazynu kulturalnego "Pegaz", dzienników "Express Wieczorny" i "Życie Warszawy" oraz tygodnika "Czas Polski" - polskiej edycji tygodnika "Time". Prowadził też programy "Pytania o Polskę" oraz "Premierzy" w Telewizji Polskiej.
Od września 2006 r. doradzał prezydentowi Lechowi Kaczyńskiemu w sprawach politycznych i społecznych. Wcześniej - od grudnia 2005 r. do czerwca 2006 r. - pełnił funkcję szefa Kancelarii Prezydenta RP. Był m.in. specjalistą od kontaktów z mediami.
26 lutego 2007 r. został powołany do rady nadzorczej TVP, od 27 lutego 2007 r. pełnił obowiązki prezesa zarządu Telewizji Polskiej, a 3 kwietnia 2007 r. został wybrany na stanowisko prezesa zarządu Telewizji Polskiej.
Andrzej Urbański zmarł 20 maja. Miał 62 lata. Został pochowany na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach. Pośmiertnie został odznaczony przez prezydenta Andrzeja Dudę Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski za wybitne zasługi w służbie państwu i społeczeństwu.
Andrzej Niemczyk
Pod jego wodzą reprezentacja Polski siatkarek dwukrotnie zdobyła złoty medal mistrzostw Europy (2003, 2005). Po tych sukcesach do podopiecznych Andrzeja Niemczyka na stałe przylgnął przydomek "złotka". Selekcjonerem drużyny narodowej był dwukrotnie - w latach 1975-1977 i 2003-2006.
W karierze trenerskiej wywalczył również m.in. mistrzostwo Polski z siatkarkami ChKS Łódź (1976 r.), a z niemieckim zespołem klubowym SV Lohhov sięgał po szereg tytułów krajowych i Puchar CEV. Później sukcesy odnosił z klubami tureckimi.
Andrzej Niemczyk zmarł 2 czerwca w wieku 72 lat po chorobie nowotworowej. Został pochowany w Alei Zasłużonych na łódzkim cmentarzu komunalnym "Doły".
Muhammad Ali
Cassius Marcellus Clay Jr., znany jako Muhammad Ali, karierę zaczął na olimpijskim ringu w Rzymie w 1960 roku, pokonując w finale wagi półciężkiej Zbigniewa Pietrzykowskiego. Szybko zaczął odnosić sukcesy w gronie zawodowców. Pierwszy tytuł mistrza świata wszechwag zdobył w 1964 roku, mając 22 lata, po zwycięstwie nad inną sławą - Sonnym Listonem. Następnie przyszły słynne pojedynki z George'em Foremanem i Joe Frazierem.
Ali jako jedyny bokser w historii trzykrotnie zdobył tytuł mistrza świata wszechwag i skutecznie bronił go dziewiętnaście razy. Do 1981 roku stoczył 61 profesjonalnych walk. Wygrał 56, z czego 37 przez nokaut. Poniósł tylko 5 porażek.
Muhammad Ali zmarł 4 czerwca w wieku 74 lat. Pięściarz od lat zmagał się z chorobą Parkinsona. W muzułmańskiej ceremonii pogrzebowej ku czci mistrza boksu, jaka odbyła się w jego rodzinnym mieście Louisville w stanie Kentucky, wzięło udział ok. 14 tys. osób. Muhammad Ali był żegnany przez uczestników uroczystości jako "mistrz ludu".
Janina Paradowska
Dziennikarka i publicystka.
Była absolwentką polonistyki na Uniwersytecie Jagiellońskim. Studiowała też dziennikarstwo na Uniwersytecie Warszawskim. Na początku kariery pracowała w "Kurierze Polskim". W latach 80. związana była z "Życiem Warszawy". W 1991 r. przeszła do tygodnika "Polityka", gdzie do śmierci była publicystką i komentatorką polityczną.
Była inicjatorką Salonów "Polityki" i prowadzącą spotkania z tego cyklu z udziałem polityków, przedsiębiorców, przedstawicieli mediów i kultury. Była też pomysłodawczynią rankingu posłów, co roku publikowanego przez tygodnik. Prowadziła cotygodniową audycję "Poranek Radia TOK FM". W roku 2008 związała się z telewizją Superstacja, gdzie prowadziła program publicystyczny "Puszka Paradowskiej". Wcześniej, na początku lat 90., miała wraz z innymi dziennikarzami "Polityki" stały program w TVP.
Janina Paradowska zmarła 29 czerwca w wieku 74 lat. Urnę z jej prochami złożono w grobowcu w Alei Zasłużonych Cmentarza Rakowickiego w Krakowie.
Elie Wiesel
Pisarz, twórca terminu Holocaust i laureat Pokojowej Nagrody Nobla.
Elie Wiesel, który pochodził z Rumunii, przeżył niemiecki obóz koncentracyjny Auschwitz i jest jednym z najbardziej znanych żydowskich pisarzy. W Auschwitz zginęły jego matka i najmłodsza z trzech sióstr.
Spośród ponad 50 książek Wiesela za najważniejszą uważana jest "Noc". Jest to napisana prostym językiem relacja z tego, co działo się w Auschwitz-Birkenau.
Wielokrotnie angażował się w obronę uciskanych i prześladowanych mniejszości narodowych. Za swoją działalność otrzymał w 1986 r. Pokojową Nagrodę Nobla. Komitet Noblowski określił go mianem "posłańca ludzkości". Został nagrodzony za działalność na rzecz pokoju i "przesłanie pokoju, zadośćuczynienia i godności ludzkiej".
W latach 1980-1986 Elie Wiesel był przewodniczącym amerykańskiej Rady Pamięci Holocaustu. Zainicjował budowę Amerykańskiego Muzeum Holokaustu w Waszyngtonie. W 2005 r. przyznano mu odznaczenie "Dignitas Humana Award".
W 2015 roku otrzymał doktorat honoris causa Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II w Krakowie. Otrzymał też honorowe doktoraty wielu uczelni na całym świecie. Uhonorowany Nagrodą Orła Jana Karskiego za "lekcję, jak rozpoznawać absolutne zło Holocaustu".
Elie Wiesel zmarł w Nowym Jorku 3 lipca w wieku 87 lat.
Jerzy Bahr
Dyplomata i były ambasador RP w Rosji.
W 1974 r. rozpoczął pracę w Ministerstwie Spraw Zagranicznych, skąd odszedł po ogłoszeniu stanu wojennego. Jerzy Bahr w latach 1976-1980 w randze I sekretarza pracował w Ambasadzie PRL w Bukareszcie (sekretarz ds. prasowych). Dzięki poparciu Solidarności został zatrudniony w Katedrze Prawa Międzynarodowego na Uniwersytecie Jagiellońskim. W 1983 r., gdy jako uczestnik wymiany międzyuczelnianej przebywał w Wiedniu, otrzymał azyl polityczny.
Współpracował z Radiem Wolna Europa. W latach 1986-1991 był ekspertem w Szwajcarskim Instytucie Wschodnim w Bernie. W 1991 r., po powrocie do kraju, Jerzy Bahr ponownie pracował w MSZ. Był radcą Ambasady RP w Moskwie (1991-1992), Konsulem Generalnym RP w Kaliningradzie, ambasadorem RP w Kijowie (akredytowany zarazem w Turkmenistanie; 1996-2001), a następnie ambasadorem RP w Wilnie (2001-2005). Od 21 stycznia 2005 do 22 grudnia 2005 był szefem Biura Bezpieczeństwa Narodowego. 19 maja 2006 został powołany na stanowisko ambasadora RP w Rosji. Odwołano go 30 września 2010 r.
Jerzy Bahr zmarł 25 lipca, miał 72 lata.
Kard. Franciszek Macharski
Kardynał Franciszek Macharski był wielkim przyjacielem Karola Wojtyły, późniejszego papieża Jana Pawła II. Jako pierwszy Polak 6 stycznia 1979 roku w Rzymie otrzymał z jego rąk sakrę biskupią. Po przejściu na emeryturę arcybiskup senior mieszkał w sanktuarium Ecce Homo Świętego Brata Alberta w Krakowie.
Franciszek Macharski został wyświęcony na prezbitera w 1950 roku przez ówczesnego metropolitę kardynała Adama Stefana Sapiehę. Później wyjechał na studia teologiczne do Fryburga w Szwajcarii. Po powrocie do kraju był ojcem duchowym w seminarium krakowskim oraz wykładał na Papieskim Wydziale Teologicznym w rodzinnym mieście i w mieszczącym się tam wówczas seminarium częstochowskim. W latach 1970-1978 sprawował urząd rektora krakowskiego seminarium. Czynnie przeciwstawiał się komunistycznej władzy, organizując przemarsze kleryków w centrum miasta.
W 1971 roku był audytorem na Synodzie Biskupów w Rzymie. Po wyborze Karola Wojtyły na papieża ksiądz Macharski został metropolitą krakowskim. W styczniu 1979 roku otrzymał sakrę biskupią, a pół roku później godność kardynalską. Po zamachu na papieża Jana Pawła II w 1981 roku poparł organizację Białego Marszu w Krakowie, wyrażającego solidarność z walczącym o życie papieżem.
Kardynał Macharski konsekrował 9 biskupów, a także asystował w trakcie sakry 19 biskupów. W kwietniu 2005 roku brał udział w konklawe, na którym wybrano papieża Benedykta XVI. Dwa miesiące później nowy papież przyjął rezygnację kardynała Macharskiego z obowiązków metropolity krakowskiego i mianował na tę funkcję arcybiskupa Stanisława Dziwisza.
Kard. Franciszek Macharski zmarł 2 sierpnia w szpitalu, gdzie trafił po tym, jak w wyniku upadku w swoim mieszkaniu stracił przytomność i doznał urazu. Miał 89 lat. Został pochowany w wawelskiej krypcie biskupów krakowskich.
Sonia Rykiel
Francuska projektantka, aktorka i pisarka, pochodziła z rodziny polsko-rumuńskich Żydów. Stworzyła jedno z najbardziej rozpoznawalnych imperiów mody.
Na początku lat 60. Sonia Rykiel, będąc w ciąży, odkryła, że trudno znaleźć miękką, wygodną odzież dla kobiet w tym stanie. Postanowiła wykorzystać dzianinę, która niemal w ogóle nie była stosowana w modzie. W 1968 roku otworzyła pierwszy butik marki sygnowanej własnym nazwiskiem. Przez blisko cztery kolejne dekady projektowała charakterystyczne ubrania, w których wykorzystywała miękkie, komfortowe i naturalne tkaniny.
Sonia Rykiel w 1980 roku została określona jedną z 10 najbardziej eleganckich kobiet świata.
W 2009 roku została uhonorowana Legią Honorową za wybitny, 40-letni wkład na rzecz francuskiej mody.
Sonia Rykiel zmarła 25 sierpnia w Paryżu w wieku 86 lat. Odeszła po blisko 20-letniej walce z chorobą Parkinsona.
Czytaj także:
Co zawdzięczamy Sonii Rykiel
Gene Wilder
Jeden z najbardziej charyzmatycznych komików minionego stulecia. Znany przede wszystkim ze współpracy z reżyserem, scenarzystą i producentem Melem Brooksem oraz komikiem Richardem Pryorem.
Gene Wilder był mistrzem w kreowaniu neurotycznych, często przerysowanych postaci. Po uzyskaniu stopnia naukowego w zakresie nauk humanistycznych, rozpoczął swoją karierę od Broadwayu. Aktor niezbyt chętnie dał się namówić na rolę księgowego w "Producentach" (1967 r.) Mela Brooksa. Przyniosła mu jednak pierwszą nominację do Oscara. Później przyszła kolejna legendarna rola w "Willy Wonka i fabryka czekolady" (1971 r.). W 1974 roku zagrał w "Młodym Frankensteinie" Brooksa, która także przyniosła mu nominacje do Nagrody Amerykańskiej Akademii Filmowej.
Gene Wilder swoim koncie miał dwa Złote Globy i nagrodę Emmy (którą otrzymał w 2003 roku za gościnny występ w serialu "Will & Grace").
W 1999 roku zdiagnozowano u niego białaczkę. Zmarł 29 sierpnia 2016 roku w swoim domu w Stamford, w stanie Connecticut z powodu powikłań związanych z chorobą Alzheimera. Miał 83 lata.
Waldemar Dziki
Producent, twórca takich filmów jak "Pierwszy milion" i "Cudowne dziecko".
Waldemar Dziki w 1980 roku ukończył Wydział Reżyserii PWSFTviT w Łodzi. Od 1989 roku był członkiem Komitetu Kinematografii. Był związany z telewizją Polsat, a od 2007 roku pełnił funkcję dyrektora generalnego ukraińskiej stacji telewizyjnej TRK-Ukraina.
Wyreżyserował m.in. "Kartkę z podróży", "Lazarusa", "Pierwszy milion" czy "Cudowne dziecko". Za ten ostatni film zdobył wiele nagród, m.in. Złotego Motyla na MFF dla dzieci w Teheranie, Grand Prix na MFF w Belgradzie, Grand Prix na MFF w Figueira da Foz, nagrody jury dziecięcego na MFF w Moskwie, Poznańskie Koziołki dla najlepszego filmu aktorskiego w grupie filmów dla dzieci starszych oraz Nagrodę Jury Dziecięcego "Marcinek" (Kryształowe Koziołki) na Międzynarodowym Festiwalu Filmów Młodego Widza "Ale Kino!".
Waldemar Dziki zmarł 16 września, po ciężkiej chorobie, miał 59 lat.
Szimon Peres
Jeden z twórców historycznego tymczasowego porozumienia z Oslo z 1993 r. między państwem żydowskim a Organizacją Wyzwolenia Palestyny (OWP), które stworzyło podwaliny pod Autonomię Palestyńską.
Szimon Peres był współtwórcą i wieloletnim działaczem Izraelskiej Partii Pracy. W kraju przez lata ceniony był przede wszystkim za pryncypialność i niezmienny - mimo zaawansowanego wieku - wielki dynamizm w działaniu.
W 1994 r., jako minister spraw zagranicznych, za wkład w osiągnięcie porozumienia z Palestyńczykami otrzymał Pokojową Nagrodę Nobla wraz ze swym wielkim rywalem w Partii Pracy, ówczesnym premierem Icchakiem Rabinem, oraz szefem OWP Jaserem Arafatem.
Dwukrotnie - w latach 1984-86 i 1995-96 - Szimon Peres pełnił urząd premiera rządu z ramienia Partii Pracy. To za jego kadencji podczas operacji "Grona Gniewu", której celem było zakończenie ostrzału rakietowego prowadzonego przez Hezbollah z terytorium Libanu, 106 cywilów zostało zabitych. Drugie tyle zostało rannych, gdy izraelskie sił ostrzelały tymczasowy obóz dla uchodźców w libańskiej wsi Kana.
Gdy w 2007 r. został prezydentem (pozostał na tym stanowisku do 2014 r.), który w Izraelu pełni funkcje jedynie reprezentacyjne, przeniósł się z Tel Awiwu do Jerozolimy.
Szimon Peres zmarł 28 września, miał 93 lata. Przyczyną śmierci był udar mózgu.
Andrzej Wajda
Jeden z najwybitniejszych twórców w historii światowego kina. Reżyser takich obrazów jak "Człowiek z żelaza", "Panny z wilka", "Ziemia Obiecana" i "Katyń". Współtwórca polskiej szkoły filmowej. 15 lat temu, 26 marca 2000 r., Andrzej Wajda otrzymał honorowego Oscara za całokształt twórczości.
Był także twórcą takich filmów jak: "Kanał", "Popiół i diament", "Wesele", "Pan Tadeusz" i "Tatarak". W 2013 r. premierę miał jego obraz "Wałęsa. Człowiek z nadziei".
Wiele jego dzieł na stałe weszło do historii polskiego kina, kilka było nominowanych do Oscara. Andrzej Wajda od 1997 r. był członkiem Grona Nieśmiertelnych francuskiej Akademii Sztuk Pięknych. Wylansował gwiazdy naszego kina, między innymi Zbigniewa Cybulskiego, Daniela Olbrychskiego i Krystynę Jandę.
Andrzej Wajda angażował się też w działalność polityczną, był członkiem komitetu doradczego "Solidarności", a w 1989 r. - Komitetu Obywatelskiego przy Lechu Wałęsie. W latach 1989-1991 pełnił funkcję senatora I kadencji. W 2010 r. w przedterminowych wyborach prezydenckich poparł kandydaturę Bronisława Komorowskiego, a rok później - Platformę Obywatelską w wyborach parlamentarnych.
W 2011 r. został kawalerem Orderu Orła Białego, najwyższego polskiego odznaczenia.
Andrzej Wajda odszedł 10 października w wieku 90 lat. Urna z prochami wybitnego reżysera została złożona na Cmentarzu Salwatorskim w Krakowie. Reżyser spoczął w mogile obok grobu rodzinnego, w którym pochowana jest m.in. jego matka.
Andrzej Kopiczyński
Był aktorem teatralnym i filmowym, znanym z dziesiątek ról.
Andrzej Kopiczyński zadebiutował na ekranie w 1957 r. w filmie Jerzego Kawalerowicza "Prawdziwy koniec wielkiej wojny". Występował m.in. w Teatrze im. Stefana Jaracza w Olsztynie. Był również aktorem Teatru Współczesnego w Bydgoszczy, od 1970 roku występował na scenach teatrów warszawskich. Był aktorem m.in. Teatru Narodowego, Teatru Rozmaitości, Teatru Na Woli, występował również w Teatrze Kwadrat.
Największą popularność przyniosła mu rola inżyniera Karwowskiego w serialu "Czterdziestolatek", stworzonym przez reżysera Jerzego Gruzę i scenarzystę Krzysztofa Teodora Toeplitza. Kopiczyński wcielał się w tę rolę między 1974 a 1977 rokiem; także w 1976 r. w filmie Gruzy pt. "Motylem jestem, czyli romans 40-latka" oraz w 1993 r., w serialu "Czterdziestolatek 20 lat później". Kreacja ta przyniosła aktorowi ogólnokrajową popularność.
Ciężką pracę inżyniera Karwowskiego przy budowie Dworca Centralnego docenili warszawscy radni. W 2014 r. rondo u zbiegu al. Jana Pawła II, ul. Chałubińskiego i Al. Jerozolimskich otrzymało imię "Czterdziestolatka".
Andrzej Kopiczyński zmarł w szpitalu 13 października nad ranem. Miał 82 lata. Od lat chorował na Alzheimera. Jego stan był na tyle poważny, że od wielu tygodni nie mógł opuszczać szpitala.
Aktor został pochowany na Cmentarzu Powązkowskim w Warszawie.
Król Bhumibol Adulyadej
88-letni Bhumibol Adulyadej, znany jako Rama IX, był najdłużej panującym monarchą na świecie (od 1946 r.). Chorował już od dwóch lat. Większość tego czasu spędził w szpitalu. W ciągu ostatniego tygodnia stan jego zdrowia jeszcze się pogorszył. Zmarł 13 października.
Bhumibol w Tajlandii miał status półboga. Był przedstawiany jako dobroczyńca, ojciec narodu, gwarant stabilności i nieodłączny element tajskiej tożsamości. Jego portrety są wszechobecne - wiszą w domach, urzędach, szkołach. Ten kult jednostki nasilił się po wojskowym zamachu stanu sprzed dwóch lat.
Monarcha, który kiedyś był pełen energii, w ostatniej dekadzie ze względu na słabe zdrowie wycofał się z życia publicznego. Od dwóch lat praktycznie mieszkał w szpitalu w Bangkoku. Ostatni raz widziano go publicznie w styczniu.