Odeszli w 2013 r.
Nigdy ich nie zapomnimy...
Te znane osoby zmarły w 2013 r. - zdjęcia
W 2013 roku pożegnaliśmy wiele wybitnych osobistości polskiego i zagranicznego świata kultury, rozrywki, sportu i polityki. Z okazji Święta Wszystkich Świętych i Dnia Zadusznego przypominamy ich sylwetki.
(WP.PL/PAP/Wikipedia/meg)
Teresa Torańska
Znana dziennikarka, publicystka i pisarka zmarła 2 stycznia po długiej i ciężkiej chorobie. Miała 69 lat.
Torańska w latach 70. współpracowała z tygodnikiem "Kultura", później także z paryską "Kulturą". Napisała książkę "Oni" - wywiady z byłymi komunistycznymi decydentami i dygnitarzami o ich roli w budowaniu PRL-u. Pozycja ta stała się światowym bestsellerem, została przetłumaczona na 13 języków i weszła do kanonu obowiązujących lektur na wydziałach nauk społecznych i politycznych uniwersytetów w wielu krajach.
Była także autorką talk-show "Teraz Wy" w TVP2, cyklu programów telewizyjnych ("Powtórka z PRL-u" oraz "Władza") oraz współautorką filmów dokumentalnych, m. in. "Dworzec gdański", "Noc z generałem", "Było i już" czy "Changing the guard".
Od 2000r. pracowała w "Dużym Formacie", a w ostatnich latach była związana też z "Newswekiem".
Spoczęła na warszawskich Powązkach Wojskowych.
Jadwiga Kaczyńska
Matka Jarosława i Lecha Kaczyńskich, filolog, sanitariuszka Szarych Szeregów zmarła 17 stycznia w Wojskowym Instytucie Medycznym przy ul. Szaserów w Warszawie. Miała 87 lat.
Jadwiga Kaczyńska w czasie okupacji hitlerowskiej była sanitariuszką Szarych Szeregów na Kielecczyźnie, gdzie pod pseudonimem "Bratek" była łączniczką i pracowała w starachowickim szpitalu.
Jadwiga wyszła za mąż za Rajmunda Kaczyńskiego w 1948 r. Rok po ślubie na świat przyszli Jarosław i Lech. Kaczyńska podkreślała, że jest dumna z synów, ale też starała się mieć dystans do ich polityki.
Po wojnie Kaczyńska była filologiem, pracowała w Instytucie Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk, przez kilka lat uczyła języka polskiego. Napisała bibliografię poświęconą Janowi Józefowi Lipskiemu - opozycjoniście, krytykowi i historykowi literatury. W 1983 r. napisała wstęp do "Niemców" Leona Kruczkowskiego, a w 1992 r. wydała monografię tego pisarza. Była także współautorką "Słownika pseudonimów pisarzy polskich XV wieku - 1970 rok".
Została pochowana w rodzinnym grobowcu na Cmentarzu Powązkowskim.
Lucyna Winnicka
Aktorka, ikona polskiego kina, publicystka odeszła 22 stycznia w domu opieki w Palmirach pod Warszawą. Miała 85 lat.
Lucyna Winnicka była jedną z najbardziej znanych polskich aktorek lat 60. Za rolę Marty w "Pociągu" Kawalerowicza dostała nagrodę na Festiwalu Filmowym w Wenecji. Wystąpiła m.in. w filmach: "Pociąg", "Krzyżacy", "Godzina pąsowej róży", "Pamiętnik pani Hanki" czy "Matka Joanna od Aniołów".
W drugiej połowie lat 70. zakończyła karierę aktorską. Była założycielką Akademii Życia, w której uczyła metod medycyny niekonwencjonalnej, filozofii i medycyny Dalekiego Wschodu. Wydała książki "Podróż dookoła świętej krowy" oraz "W poczekalni nieba". Publikowała w "Przekroju". Była jedną z założycieli Transparenty International Polska, organizacji stworzonej do walki z korupcją i nieuczciwością w życiu publicznym.
Jej mężem był reżyser Jerzy Kawalerowicz, z którym miała syna i córkę. Została pochowana na Cmentarzu Powązkowskim w Warszawie.
Prymas kard. Józef Glemp
Kardynał, Prymas senior zmarł 23 stycznia w szpitalu przy ul. Płockiej w Warszawie. Miał 83 lata, chorował na nowotwór płuc.
Arcybiskup Józef Glemp został mianowany Prymasem Polski w 1981 roku, po śmierci kardynała Stefana Wyszyńskiego i pełnił tę funkcję do 2009 roku. Godność kardynalską otrzymał w 1983 roku. Był także metropolitą gnieźnieńskim i warszawskim oraz przewodniczył Konferencji Episkopatu Polski.
Kierował Kościołem w Polsce w trudnym okresie stanu wojennego. W pierwszych kazaniach, wygłoszonych 13 grudnia 1981 roku apelował "o spokój, o zaniechanie gwałtów, o zażegnanie bratobójczych walk". Szczególna rola przypadła mu także w 1989 roku, gdy w Polsce nastąpiły przemiany społeczne i ustrojowe.
Dziełem, któremu poświęcił się w ostatnich latach, była budowa Świątyni Opatrzności Bożej w warszawskim Wilanowie - ma to być wotum Ojczyzny za uchwalenie Konstytucji 3 Maja, odzyskanie niepodległości i wybór papieża-Polaka.
Został pochowany w krypcie arcybiskupów w archikatedrze warszawskiej.
Aleksander Gudzowaty
Znany przedsiębiorca, prezes Bartimpexu, jeden z najbogatszych Polaków przełomu XX i XXI wieku zmarł 14 lutego w wieku 75 lat.
Gudzowaty ukończył studia na Wydziale Handlu Zagranicznego Uniwersytetu Łódzkiego. Do majątku doszedł w latach 90. XX wieku na handlu barterowym, kupując od rosyjskiego Gazpromu gaz ziemny dla Polskiego Górnictwa Naftowego i Gazownictwa w zamian za żywność i artykuły przemysłowe.
W 2008 roku z majątkiem prawie 4 miliardów złotych był na 9. miejscu na liście 100 najbogatszych Polaków tygodnika "Wprost" oraz na 56. miejscu listy stu najbogatszych ludzi Europy Środkowo-Wschodniej tego samego tygodnika.
Był twórcą Fundacji Crescendum Est Polonia, wspomagającej wybitnie uzdolnionych młodych artystów i naukowców. Zasiadał także w Radzie Gubernatorów Centrum Peresa dla Pokoju.
Był ojcem Tomasza Gudzowatego, znanego fotografa. Został pochowany w kaplicy na cmentarzu prawosławnym przy ul. Wolskiej w Warszawie.
Maciej Berbeka i Tomasz Kowalski
Ratownik TOPR, przewodnik górski, alpinista, himalaista i zdobywca pięciu ośmiotysięczników, 59-letni Maciej Berbeka został uznany za zmarłego 8 marca. Jego kolega, 27-letni alpinista i himalaista, zdobywca 6 z 9 szczytów Korony Ziemi, Tomasz Kowalski zmarł 6 marca.
Obu wspinaczom nie udało się zejść ze szczytu Broad Peak w Karakorum, który, wraz z dwójką innych himalaistów, jako pierwsi w warunkach zimowych, zdobyli 5 marca.
W lipcu brat Macieja, Jacek Berbeka zorganizował ekspedycję w Karakorum, której celem było odnalezienie ciała himalaisty. Udało się jedynie odnaleźć i pochować w górach ciało drugiego ze zmarłych w czasie zejścia z Broad Peak - Tomasza Kowalskiego. Ciała Macieja Berbeki nie odnaleziono. Jego symboliczny grób stanął na zakopiańskim Pęksowym Brzyzku.
Jerzy Nowak
Ceniony reżyser i aktor charakterystyczny, przez wiele lat związany ze Starym Teatrem w Krakowie, zmarł 26 marca. Miał 89 lat.
Aktor po raz ostatni wystąpił na deskach teatru w lutym, grając Hirsza Singera w spektaklu "Ja jestem Żyd z "Wesela". W tę rolę w ciągu 20 lat wcielił się ponad 630 razy, przechodząc do historii polskiego teatru.
W filmach był obsadzany zwykle w rolach drugoplanowych. Wielką kreację stworzył jako Zucker w "Ziemi obiecanej" Andrzeja Wajdy, grał też "Amatorze" Krzysztofa Kieślowskiego, "Liście Schindlera" Stevena Spielberga czy "Quo Vadis" Jerzego Kawalerowicza. W ostatnich latach mogliśmy oglądać go w "Rysie" Michała Rosy i w amerykańskim filmie biograficznym "Dzieci Ireny Sendlerowej".
W 2005 r., rzekomo dowiedziawszy się o swojej poważnej chorobie, miał zapisać w testamencie swoje zwłoki Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego, gdzie miały zostać spreparowane w formalinie. W 2007 roku plotki o chorobie aktora zostały zdementowane. Artysta spoczął w Alei Zasłużonych na krakowskim Cmentarzu Rakowickim.
Krzysztof Kozłowski
Dziennikarz, filozof, były minister spraw wewnętrznych zmarł 26 marca w Szpitalu Uniwersyteckim w Krakowie, gdzie przez kilkanaście tygodni przebywał na oddziale kardiologicznym. Miał 82 lata.
W 1956 r. ukończył filozofię na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim, na którym następnie wykładał nauki polityczne. Przez wiele lat był związany ze środowiskiem "Tygodnika Powszechnego"; w latach 1965-2007 pełnił funkcję zastępcy redaktora naczelnego tego czasopisma, a także prezesa Fundacji "Tygodnika Powszechnego".
W latach 80. był doradcą Komisji Robotniczej Hutników w Nowej Hucie i ekspertem Solidarności. Uczestniczył w negocjacjach Okrągłego Stołu. Wchodził w skład zespołu ds. reform politycznych i podzespołu ds. środków masowego przekazu.
W rządzie Tadeusza Mazowieckiego został w 1990 r. podsekretarzem stanu, a następnie ministrem spraw wewnętrznych. Objął stanowisko przewodniczącego komisji weryfikującej oficerów Służby Bezpieczeństwa, a później pierwszego szefa Urzędu Ochrony Państwa. W latach 1989-2001 był senatorem I, II i III kadencji.
Został pochowany na Cmentarzu Salwatorskim w Krakowie.
Barbara Piasecka Johnson
Historyk sztuki, filantropka, wdowa po współwłaścicielu koncernu farmaceutycznego Johnson & Johnson i jedna z najbogatszych kobiet świata zmarła 1 kwietnia. Miała 76 lat.
Barbara z domu Piasecka w 1968 r. przyjechała do USA i znalazła pracę jako pokojówka w rezydencji Johna Sewarda Johnsona w New Jersey. O 42 lata starszy szef J&J zakochał się w niej, rozwiódł się ze swoją drugą żoną i poślubił Barbarę. Po jego śmierci w 1983 r. odziedziczyła część majątku w kwocie 350 mln dolarów. Inwestując w dzieła sztuki Piasecka Johnson pomnożyła swój majątek, który szacowano ostatnio na 3,6 miliarda dolarów. W marcu 2013 r. znalazła się na liście 50. najzamożniejszych kobiet na świecie.
Po obaleniu komunizmu w Polsce Piasecka-Johnson proponowała kupno bankrutującej wtedy Stoczni Gdańskiej, historycznej kolebki Solidarności, jednak nie doszło do porozumienia w tej sprawie. W ostatnich latach znana była z prowadzonej na szeroką skalę działalności dobroczynnej.
Została pochowana na cmentarzu św. Wawrzyńca we Wrocławiu.
Margaret Thatcher
Była premier Wielkiej Brytanii zmarła 8 kwietnia w następstwie udaru. Miała 87 lat.
Margaret Thatcher liderem Partii Konserwatywnej została w 1975 r. Przedtem była ministrem oświaty i wsławiła się skasowaniem rozdawnictwa mleka w szkołach. Rządziła Wielką Brytanią przez 11 lat (1979-1990). W czasie swoich rządów przeprowadziła wiele reform gospodarczych, z których część spotykała się z oporem społecznym. Stanowczość w stosunku do strajkujących górników oraz do państw komunistycznych spowodowała nadanie jej przydomku Żelaznej Damy (Iron Lady).
Liberalną politykę gospodarczą jej gabinetu ochrzczono mianem thatcheryzmu. Thatcher była jednym z czołowych "eurosceptyków", zwolenniczką ograniczonej integracji europejskiej.
Obok byłego prezydenta USA Ronalda Reagana uważana jest za polityka, który przypieczętował upadek komunizmu.
Margaret Thatcher została pochowana z honorami i z ceremoniałem wojskowym w rodzinnym grobowcu.
Prof. Krzysztof Dunin-Wąsowicz
Profesor historii, varsavianista, żołnierz AK, odznaczony medalem Sprawiedliwy wśród Narodów Świata zmarł 9 maja w wieku 90 lat.
Przyszedł na świat w Warszawie w rodzinie inteligenckiej o tradycjach piłsudczykowskich. W trakcie II wojny światowej walczył w szeregach Armii Krajowej jako podchorąży pułku "Baszta" kompanii K4. W trakcie wojny Dunin-Wąsowicz był członkiem redakcji pisma "Płomienie" a także organizacji młodzieży socjalistycznej pod tą samą nazwą. Pomagał ludności żydowskiej - był współpracownikiem Rady Pomocy Żydom "Żegota".
13 kwietnia 1944 roku został zatrzymany przez Niemców za działalność konspiracyjną. Po areszcie w Alei Szucha i na Pawiaku, przewieziono go do obozu koncentracyjnego Stutthof. Pracował w biurze raportowym, zmuszony do uczestniczenia przy selekcji osób, przybyłych w transportach z innych obozów. Z obozu uciekł podczas ewakuacji, w lutym 1945 roku.
Po wojnie działał w Związku Niezależnej Młodzieży Socjalistycznej i PPS. Uczestniczył również w spotkaniach wolnomyślicielskiego Klubu Krzywego Koła. W latach 1988-90 Dunin-Wąsowicz był członkiem Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa.
Spoczął na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach.
Marek Jackowski
Muzyk, twórca Maanamu, jednego z najpopularniejszych polskich zespołów rockowych w historii zmarł na zawał 18 maja we Włoszech, gdzie od kilku lat mieszkał z z żoną i córkami. Miał 66 lat.
Zanim Jackowski założył w 1975 r. Maanam, grał w łódzkiej grupie Impulsy, z której powstał zespół Vox Generis. Jackowski nawiązał też współpracę z krakowską Piwnicą pod Baranami. Grał z zespołami Anawa i Osjan.
Następnie zaangażował się w powstanie Maanamu, w którym wokalistką została jego ówczesna żona - Olga "Kora" Jackowska.
Zespół nagrywał kolejne płyty i zyskiwał rozgłos, ale w 1984 r. po odmowie występu na koncercie przyjaźni ze Związkiem Radzieckim, został umieszczony na czarnej liście - zniknął z radia, telewizji i prasy. Dzięki fanom grupa wróciła jednak do oficjalnego obiegu.
Zespół rozwiązano ostatecznie w grudniu 2008 roku. Po rozwiązaniu Maanamu Jackowski założył wspólnie z Januszem Iwańskim zespół The Goodboys.
Do śmierci mieszkał z rodziną we Włoszech w San Marco di Castellabate. Został pochowany na miejscowym cmentarzu.
Ray Manzarek
Mający polskie korzenie jeden z założycieli i członek zespołu The Doors zmarł 20 maja w Niemczech. Muzyk od lat zmagał się z chorobą nowotworową. W klinice w Rosenheim na południu Niemiec poddawał się leczeniu nowotworu przewodów żółciowych. Miał 74 lata.
Manzarek w 1965 roku założył zespół The Doors z Jimem Morrisonem. Jego popisy na instrumentach klawiszowych stały się, obok głosu Morrisona, znakiem rozpoznawczym muzycznego stylu grupy.
The Doors w 1993 roku trafili do sławnego muzeum rocka i rock'n'rolla w Cleveland, The Rock and Roll Hall of Fame. Zespół nagrał osiem albumów i sprzedał łącznie ok. 100 mln płyt.
Po rozpadzie grupy spowodowanym śmiercią Morrisona w 1971 roku Manzarek nagrał dwie płyty z zespołem rockowym Nite City oraz sześć albumów solowych. Ostatni, "Translucent Blues", pochodzi z 2011 roku. W 2002 roku wraz z gitarzystą zespołu Robbym Kriegerem reanimował The Doorsów w 2002 roku pod nazwą Manzarek-Krieger.
Manzarek napisał też dwie powieści oraz zbiór wspomnień "Rozpal we mnie ogień. Moje życie z The Doors".
Kard. Stanisław Nagy
Wybitny teolog, wykładowca i przyjaciel Jana Pawła II zmarł 5 czerwca w Krakowie, przeżywszy 92 lata.
Kard. Stanisław Nagy SCJ był sercaninem - kapłanem Zgromadzenia Księży Najświętszego Serca Jezusowego, emerytowanym profesorem Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, wykładowcą teologii fundamentalnej i ekumenicznej, honorowym przewodniczącym Rady Naukowej Instytutu Jana Pawia II w Lublinie.
Od roku 1958 prowadził wykłady na KUL. Wykładał teologię fundamentalną. W wielu swoich pracach skupiał się na aspekcie otwarcia się Kościoła po II Soborze Watykańskim na inne wyznania chrześcijańskie.
Dwukrotnie uczestniczył w charakterze eksperta w synodach biskupów. Z nominacji Jana Pawła II był członkiem Międzynarodowej Komisji Teologicznej. Ks. prof. Nagy otrzymał godność kardynalską na konsystorzu publicznym 21 października 2003 roku. Jego dewizą kardynalską były słowa: "W Tobie, Serce Jezusa, swą ufność złożyłem".
Został pochowany obok kardynała Andrzeja Marii Deskura w krypcie sanktuarium bł. Jana Pawła II, znajdującego się na terenie Centrum Jana Pawła II "Nie lękajcie się" w Krakowie.
James Gandolfini
Aktor najbardziej znany jako odtwórca roli gangstera Tony'ego Soprano w serialu "Rodzina Soprano" zmarł na atak serca 19 czerwca podczas wakacji w Rzymie. Miał 51 lat.
Pochodzący z New Jersey aktor rozpoczął karierę na deskach teatrów Nowego Jorku. Później występował w drugorzędnych rolach w kilkudziesięciu filmach, m.in. w "Prawdziwym romansie" Tony'ego Scotta, "Karmazynowym przypływie" tego samego reżysera, "Meksykaninie" Gore'a Verbinskiego, czy "Wszystkich ludziach króla" Stevena Zailliana. Wielokrotnie na ekranie przedstawiał postacie gangsterów.
Zwrot w karierze zapewniła serialowa rola Tony'ego Soprano z "Rodziny Soprano", gdzie wcielił się w pogrążonego w depresji bossa amerykańsko-włoskiej mafii z New Jersey. Odgrywany przez niego bohater próbuje tam połączyć obowiązki głowy rodziny z działalnością szefa gangu.
W ostatnim czasie James Gandolfini pracował z HBO nad serialem "Criminal Justice".
Artur Hajzer
Taternik, alpinista i himalaista, twórca projektu Polski Himalaizm Zimowy 2010-2015, współtwórca marek Alpinus i Hi-Mountain zginął 7 lipca na stoku Gaszerbrum I w Karakorum. Miał 51 lat.
Hajzer był jednym z najwybitniejszych i najbardziej doświadczonych polskich himalaistów. Wspinał się w górach wysokich od 1982 r. Dokonał pierwszego zimowego wejścia na Annapurnę wraz z Jerzym Kukuczką. Spośród ośmiotysięczników zdobył też Manaslu w 1986 r., Sziszapangmę w 1987 r., Dhaulagiri w 2008 r. i Nanga Parbat w 2010 r. W 2011 r. zdobył Makalu.
W ramach projektu Polski Himalaizm Zimowy 2010-2015 był m.in. kierownikiem wyprawy na Gaszerbrum I, podczas której 9 marca 2012 r. Adam Bielecki i Janusz Gołąb dokonali pierwszego zimowego wejścia na ten szczyt.
Zginął podczas wyprawy, której celem było zdobycie dwóch ośmiotysięczników: Gaszerbrum I i Gaszerbrum II w jednym sezonie. W trakcie schodzenia do obozu odpadł od jednej ze ścian i spadł około 500 metrów w przepaść. Został pochowany u podnóża góry pod Gaszerbrum I w Karakorum.
Cory Monteith
Aktor, gwiazda popularnego serialu "Glee", został znaleziony martwy w swoim pokoju hotelowym 13 lipca, Miał 31 lat. Sekcja zwłok wykazała śmierć z powodu zatrucia mieszanką heroiny i alkoholu. Wykluczono jednak samobójstwo i udział osób trzecich.
Znany był przede wszystkim z serialu "Glee", gdzie grał Finna Hudsona, popularnego w swoim liceum sportowca, który zaczyna śpiewać w szkolnym chórze. Serial bił w USA i na świecie rekordy oglądalności, czyniąc ze stosunkowo mało znanych aktorów międzynarodowe gwiazdy.
Aktor od lat zmagał się z uzależnieniem od narkotyków. Na pierwszą terapię odwykową zgłosił się w wieku 19 lat. Już wcześniej otwarcie mówił w wywiadach o swoim uzależnieniu. W jednym z programów przyznał, że "brał już wszystko" i "ma szczęście, że żyje". W kwietniu ponownie zgłosił się do ośrodka leczenia uzależnień.
Zwłoki Monteitha w pokoju hotelu Fairmont Pacific Rim w Vancouver znaleźli pracownicy hotelu, którzy weszli do pomieszczenia, gdy aktor nie wymeldował się na czas.
Talia Castellano
Młoda blogerka i celebrytka, która zdobyła popularność dzięki publikowanym na YouTube filmikom, pokazującym jak z godnością i pogodą ducha walczyć z chorobą, przegrała swoją walkę z nowotworem 16 lipca. Miała 13 lat.
W wieku 7 lat u Castellano wykryto nerwiaka płodowego. Przechodziła różne rodzaje terapii, w tym chemioterapię, radioterapię i transfuzję krwi. W wyniku podjętego leczenia Castellano przez 13 miesięcy była wolna od choroby, ale jej nawrót nastąpił dwa razy w ciągu sześciu lat. W 2012 roku zdiagnozowano u niej zespół mielodysplastyczny w szpiku kostnym.
Talia najbardziej znana była z kanału YouTube, gdzie jako TaliaJoy18 udzielała porad dla dziewcząt, m.in. dotyczących makijażu. Zależało jej na tym, żeby ludzie na ulicy zwracali uwagę na jej ładny make-up, a nie na brak włosów, które straciła podczas leczenia.
Jej filmy śledziło ponad 750 tys. osób, w sumie zanotowały one ponad 40 milionów odsłon. Dziewczynka zmarła w Arnold Palmer Hospital for Children w Orlando, miesiąc przed 14. urodzinami po sześcioletniej walce z rakiem.
Dennis Farina
Policjant, a później aktor znany przede wszystkim z ról strażników prawa zmarł 22 lipca w wyniku zatorowości płucnej. Miał 69 lat.
Był cenionym aktorem charakterystycznym, specjalizującym się w rolach policjantów, ale czasem i gangsterów.
Przez kilkanaście lat naprawdę był policjantem w Chicago, gdzie pracował przede wszystkim nad sprawami o włamania. Zakończył służbę w 1981 r., aby rozpocząć karierę aktorską. Uznanie zyskał dzięki rolom w serialach takich jak "Prawo i porządek", "Crime Story" czy "Policjanci z Miami". Wcześniej współpracował przy produkcji seriali jako policyjny konsultant.
Wystąpił też m.in. w filmach "Dorwać małego", "Przekręt" czy "Szeregowiec Ryan".
Lidia Korsakówna
Aktorka, znana z filmów "Przygoda na Mariensztacie", "Klub kawalerów", "Dziewczęta z Nowolipek", przez lata związana z warszawskim Teatrem Syrena, zmarła 6 sierpnia w Skolimowie. Miała 79 lat.
W początkach kariery była solistką Zespołu Pieśni i Tańca "Mazowsze". Na ekranie zadebiutowała w 1953 r. jako Hanka Ruczajówna, bohaterka komedii "Przygoda na Mariensztacie" w reżyserii Leonarda Buczkowskiego - o życiu i pracy odbudowujących stolicę murarzy.
W następnych latach Korsakówna grała m.in. w filmach: "Nikodem Dyzma: (1956, reż. Jan Rybkowski), "Zerwany most" (1962, reż. Jerzy Passendorfer), "Klub kawalerów" (1962, reż. Jerzy Zarzycki), "Zakochani są między nami" (1964, reż. Jan Rutkiewicz), "Ziemia obiecana" (1974, reż. Andrzej Wajda), "Dziewczęta z Nowolipek" (1985, reż. Barbara Sass). Aktorka występowała także w spektaklach telewizyjnych, np. w "Granicy" (1970, reż. Janusz Warmiński) i "Kartotece" (1979, reż. Krzysztof Kieślowski). Można ją było oglądać także w stołecznym Teatrze Syrena.
Została pochowana w rodzinnym grobowcu na Wojskowych Powązkach w Warszawie.
Książę Johan Friso
Holenderski książę, syn królowej Holandii Beatrix, która abdykowała w styczniu bieżącego roku i młodszy brat obecnego króla Holandii Wilhelma Aleksandra, zmarł 12 sierpnia w wyniku komplikacji spowodowanych uszkodzeniem mózgu, którego doznał podczas wypadku na nartach w lutym 2012 r. Miał 44 lata.
Tragiczny wypadek z udziałem księcia wydarzył się 17 lutego 2012 roku. W wyniku zejścia lawiny książę Johan Friso znalazł się pod 40-centymetrową warstwą śniegu. Ratownicy wydobyli go 20 minut po zasypaniu, jednak mimo leczenia w Austrii, Wielkiej Brytanii i Holandii, nigdy nie powrócił do zdrowia, pozostając cały czas w śpiączce.
Od czasu swego kontrowersyjnego małżeństwa z 2004 roku Johan Friso nie był już uwzględniany w sukcesji do tronu Holandii. Gdy w 2003 roku ogłosił swe zaręczyny z Mabel Wisse Smit, córką holenderskiego bankiera, w mediach pojawiły się pogłoski, że jego wybranka miała kiedyś romans z zastrzelonym w 1991 roku szefem mafii narkotykowej Klaasem Bruinsmą.
Ciało księcia spoczęło wbrew tradycji na cmentarzu kościoła w miejscowości Lage Vuursche, a nie w rodzinnej krypcie w Delft.
Sławomir Mrożek
Słynny dramaturg, pisarz i rysownik zmarł 15 sierpnia w Nicei. Miał 83 lata.
Był prawdopodobnie najczęściej grywanym w kraju i za granicą polskim dramaturgiem współczesnym, a w Polsce przez lata także jednym z najpoczytniejszych pisarzy. Jego twórczość przekładana była na kilkanaście języków.
Twórczość Mrożka należy do repertuaru teatrów na całym świecie. Stał się klasykiem dramatu współczesnego, a festiwale jego twórczości odbyły się w Amsterdamie, Krakowie i Sztokholmie. Niekwestionowaną pozycję twórczości Mrożka potwierdził także fakt, iż od 1991 roku zaczęły się ukazywać jego dzieła zebrane w Niemczech i we Francji, a od 1994 również w Polsce.
W 2002 przeżył udar mózgu, którego wynikiem była afazja. Utracił wtedy możliwość posługiwania się językiem zarówno w mowie, jak i w piśmie. Dzięki terapii udało mu się odzyskać zdolność pisania i mówienia. Efektem walki z chorobą jest jego autobiografia.
W czerwcu 2008 r. Sławomir Mrożek z żoną przenieśli się do Nicei. Ostatni raz Mrożek odwiedził Polskę w czerwcu 2013 roku - wziął udział w premierze swej najnowszej sztuki "Karnawał, czyli pierwsza żona Adama" w Teatrze Polskim w Warszawie. To nowa sztuka Mrożka przedstawiona publiczności po 13 latach przerwy w pisaniu dramatów.
Prochy pisarza spoczęły w Panteonie Narodowym w Krakowie.
Konstanty Miodowicz
Polityk i poseł na sejm z ramienia Platformy Obywatelskiej zmarł 23 sierpnia, w wieku 63 lat, w w szpitalu MSW przy ul. Wołoskiej w Warszawie. Przeszedł tam operację mózgu i mimo jej powodzenia oraz wybudzenia ze śpiączki farmakologicznej, jego stan pozostawał poważny.
Z wykształcenia etnograf, absolwent Wydziału Filozoficzno-Historycznego Uniwersytetu Jagiellońskiego. Przez pewien czas zatrudniony w Zakładzie Alpinizmu AWF. Zdobył między innymi Elbrus na Kaukazie. Podczas gdy jego ojciec Alfred Miodowicz był członkiem PZPR i szefem OPZZ, Konstanty Miodowicz działał w opozycji demokratycznej, wspólnie z Janem Rokitą założył pacyfistyczny Ruch Wolność i Pokój.
Po strajkach sierpniowych w 1980 roku zakładał Niezależne Zrzeszenie Studentów na UJ. Był jednym z najważniejszych przywódców studenckich strajków na krakowskich uczelniach w 1981 r. Po wprowadzeniu stanu wojennego zastał przez władze internowany. Po 1989 roku tworzył nowe służby specjalne, był szefem kontrwywiadu, członkiem sejmowej komis do spraw służb specjalnych.
Od blisko 16 lat był posłem na sejm, gdzie zasiadał w komisjach ds. służb specjalnych oraz spraw wewnętrznych i administracji.
Polityk został pochowany w grobowcu rodziny swej żony na cmentarzu parafialnym przy ul. Langiewicza w Busku-Zdroju.
Jarosław Śmietana
Ceniony kompozytor i wybitny gitarzysta jazzowy odszedł 2 września w wieku 62 lat. Muzyk zmarł w wyniku komplikacji po operacji usunięcia guza mózgu, którą przeszedł w styczniu.
Śmietana był jednym z najwybitniejszych twórców polskiego jazzu. Współpracował z czołówką polskich i europejskich muzyków jazzowych. Był liderem kilku zespołów, w tym Extra Ball i Polish Jazz Stars. Współpracował z wieloma znanymi artystami.
Wykładał w Krakowskiej Szkole Jazzu i Muzyki Rozrywkowej. Ostatnia pozycja w bogatej dyskografii artysty to "Live at Impart" (2012) nagrana z Wojciechem Karolakiem i Billym Nealem.
Prochy artysty spoczęły w Alei Zasłużonych na krakowskim Cmentarzu Rakowickim.
Marcel Reich-Ranicki
Pochodzący z Polski znany niemiecki krytyk literacki, nazywany "papieżem literatury" zmarł 18 września w wieku 93 lat. Cierpiał na chorobę nowotworową.
Reich-Ranicki uznawany był przez ponad pół wieku za wyrocznię w sprawach literackich. Decydował o losie książek na niemieckim rynku wydawniczym, najpierw jako szef redakcji kultury w "Frankfurter Allgemeine Zeitung", a następnie od końca lat 80. w telewizji ZDF, prowadząc ze swadą i bardzo emocjonalnie popularny program "Kwartet literacki".
Obserwował uważnie polskie życie literackie, zabierając głos między innymi podczas Międzynarodowych Targów Książki we Frankfurcie w 2000 roku, gdy Polska była gościem specjalnym targów. Oprócz niemieckiego posługiwał się też językiem polskim.
Szczególnie cenił polską poezję, w tym wiersze noblistki Wisławy Szymborskiej. Nie wahał się krytykować najbardziej znanych niemieckich pisarzy; surowo oceniał późniejsze utwory Guentera Grassa. We wspomnieniach napisał o sobie: "Jestem w połowie Polakiem, w połowie Niemcem, ale w całości Żydem".
Stanisław Szozda
Jeden z największych polskich mistrzów kolarstwa, drużynowy mistrz świata i srebrny medalista olimpijski zmarł po ciężkiej chorobie 23 września. Miał 63 lata.
Szozda kolarską karierę rozpoczynał w wieku 16 lat, żeby... rzucić palenie. Miał wielki talent - trafił do kadry Polski Ludowych Zespołów Sportowych, a stamtąd do kadry narodowej.
Stawał na podium na igrzyskach w Monachium 1972 (z Ryszardem Szurkowskim, Edwardem Barcikiem i Lucjanem Lisem) i w Montrealu 1976 (z Szurkowskim, Tadeuszem Mytnikiem i Mieczysławem Nowickim).
Mistrzostwo świata zdobywał w wyścigach drużynowych w 1973 roku w Granollers i w 1975 w Mettet. Był także wicemistrzem świata w wyścigu ze startu wspólnego w Barcelonie (1973) i dwukrotnie brązowym medalistą w drużynie - w 1971 Mendrisio i w 1977 La Fria w Wenezueli. Zwyciężał w Wyścigu Pokoju (1974), w którym pięciokrotnie reprezentował biało-czerwone barwy oraz w Tour de Pologne (1971). W szosowych mistrzostwach Polski zwyciężał pięciokrotnie.
W latach 70. był idolem kibiców, w 1973 roku zajął drugie miejsce w plebiscycie "Przeglądu Sportowego" na najpopularniejszego sportowca Polski.
Karierę zakończył w wieku 28 lat, po upadku w Wyścigu Pokoju, w 1978 roku. Spoczął na Cmentarzu Osobowickim we Wrocławiu.
Teresa Szmigielówna
Aktorka filmowa, telewizyjna i teatralna zmarła 24 września w Skolimowie. Miała 83 lata.
Szmigielówna grała w filmach m.in. "Pętli", "Eroice", "Pociągu", "Niewinnych czarodziejach", "Pamiętniku pani Hanki", "Jutro Meksyk", "Molo", "Warszawie" czy ostatnio "Piątej porze roku" i "Moim rowerze".
Wystąpiła też w serialach: "Stawka większa niż życie" (1968), "Podróż za jeden uśmiech" (1971), "Droga" (1973), "Stawiam na Tolka Banana" (1973) oraz nowszych: "Plebania", "Na Wspólnej", "Na dobre i na złe", "M jak miłość", "Pensjonat pod Różą", "Kryminalni".
Można ją było oglądać również w Teatrze Dramatycznym w Warszawie, Teatrze im. Osterwy w Lublinie oraz na scenach warszawskich: Teatru Klasycznego i Teatru Rozmaitości.
Urna z prochami aktorki spoczęła na Cmentarzu Wawrzyszewskim w Warszawie.
Tom Clancy
Znany amerykański pisarz bestsellerowych powieści sensacyjnych, szpiegowskich i thrillerów politycznych zmarł 1 października w szpitalu. Miał 66 lat.
Był autorem licznych powieści, z których już pierwsza, opublikowana w 1984 roku, "Polowanie na Czerwony Październik", została sprzedana w 5 milionach egzemplarzy. Na jej podstawie powstał kasowy film pod tym samym tytułem. Wśród najbardziej znanych jego książek są także: "Suma wszystkich strachów", "Czas patriotów" i "Stan zagrożenia".
Akcja jego powieści toczyła się wokół zimnej wojny i jej następstw. Jak napisał "New York Daily News", Clancy wyznaczył nowe standardy precyzyjnych technicznie powieści militarnych.
Joanna Chmielewska
Jedna z najbardziej lubianych i popularnych autorek powieści sensacyjnych, kryminalnych, komedii obyczajowych, a także książek dla dzieci i młodzieży, zmarła 7 października w wieku 81 lat.
Joanna Chmielewska to pseudonim literacki Ireny Barbary Kuhn. Z wykształcenia architekt, jako pisarka książek zadebiutowała w 1964 r. powieścią "Klin". Łączny nakład jej powieści w Polsce przekroczył 6 mln egzemplarzy, a w Rosji - gdzie uważana jest za najpoczytniejszą pisarkę zagraniczną - 8 mln. Jej książki tłumaczono na języki obce 107 razy.
Do najbardziej znanych jej książek należą "Lesio", "Całe zdanie nieboszczyka", "Szajka bez końca", "Nawiedzony dom" czy "Większy kawałek świata".
Chmielewska często podróżowała po świecie, choć z zasady nie latała samolotami, ze względu na obowiązujący w nich zakaz palenia papierosów. Nie czytała prasy, stroniła od internetu, prawie nie oglądała telewizji. Przez całe życie dbała o linię, kochała konie, namiętnie grywała na wyścigach, nie stroniła od hazardu w kasynach całej Europy. Znana była z dużej dozy (auto)ironicznego humoru. Została pochowana na warszawskich Powązkach.
Edmund Niziurski
Poczytny pisarz, twórca klasyki literatury młodzieżowej zmarł 9 października, przeżywszy 88 lat.
Popularność i uznanie przyniosły mu utwory dla dzieci i młodzieży. Ich cechą wyróżniającą były znaczące czy groteskowe nazwiska i imiona, np. Wieńczysław Nieszczególny, Chryzostom Cherlawy, Zygmunt Gnacki. Do najbardziej znanych należą: "Księga urwisów", "Sposób na Alcybiadesa" (szkolna lektura wpisana na Listę honorową im. Andersena), "Niewiarygodne przygody Marka Piegusa", "Klub włóczykijów", "Naprzód, Wspaniali", "Adelo, zrozum mnie", "Awantura w Niekłaju".
Dla czytelnika dorosłego Niziurski napisał takie powieści, jak "Przystań Eskulapa", "Pięć manekinów", "Salon wytrzeźwień". Jego utwory były przekładane na wiele języków, w tym chiński.
Pisarz spoczął na warszawskich Starych Powązkach.
Lou Reed
Słynny amerykański muzyk, współzałożyciel i lider legendarnej formacji The Velvet Underground zmarł 27 października, w wyniku komplikacji po przeszczepie wątroby. Miał 71 lat.
Lou Reed urodził się w bardzo konserwatywnej żydowskiej rodzinie. Już jako nastolatek fascynował się rock'n'rollem, co nie spotkało się z akceptacją bliskich. Postanowił się jednak zbuntować. Razem z Johnem Cale założył zespół Warlock, którego nazwę zmieniono potem na The Velvet Underground. Formacja stała się jednym z najbardziej wpływowych przedstawicieli rockowej awangardy lat 60.
W 1970 r. Reed pożegnał się z zespołem i rozpoczął karierę solową. Pod własnym nazwiskiem nagrał ponad 20 albumów. Ostatni, "Lulu", stworzony razem z formacją Metallica, został wydany w październiku 2011 roku.
Tadeusz Mazowiecki
Znany polityk, poseł, pierwszy niekomunistyczny premier po 1945 roku, a ostatnio doradca prezydenta RP zmarł 28 października. Miał 86 lat.
Był uczestnikiem najważniejszych wydarzeń najnowszej historii Polski. W 1980 r. był w Stoczni Gdańskiej wśród strajkujących robotników; w 1989 r. przy Okrągłym Stole, a potem na czele polskiego rządu. W kolejnych latach, wyznaczony przez Komisję Praw Człowieka ONZ na specjalnego sprawozdawcę konfliktu w byłej Jugosławii, jako jedyny wysoki funkcjonariusz ONZ, podał się do dymisji na znak protestu przeciw bierności wspólnoty międzynarodowej wobec popełnianych tam zbrodni. Od października 2010 r. Tadeusz Mazowiecki pełnił funkcję doradcy prezydenta RP Bronisława Komorowskiego.
Poza działalnością polityczną był m.in. redaktorem naczelnym "Wrocławskiego Tygodnika Katolików" oraz założycielem i redaktorem naczelnym katolickiego miesięcznika "Więź".
Po śmierci Mazowieckiego na budynkach Kancelarii Prezesa Rady Ministrów oraz Belwederu opuszczono flagi do pół masztu na znak żałoby. Były premier spocznie w grobie rodzinnym w podwarszawskich Laskach.