NIK: warunki w domach pomocy społecznej poniżej standardów
Najwyższa Izba Kontroli negatywnie oceniła warunki życia mieszkańców domów pomocy społecznej, uznając, że nie spełniają one wymaganych standardów. Wyniki kontroli przedstawiono w Warszawie na konferencji prasowej.
Nieprawidłowości dotyczyły m.in. zbyt małej powierzchni mieszkalnej przypadającej na jedną osobę, niewystarczającej liczby łazienek lub nieprzystosowania ich do potrzeb osób niepełnosprawnych, występowania barier architektonicznych oraz zbyt małej liczby personelu.
Kontrolą objęto 69 jednostek, w tym 38 domów pomocy społecznej (dps), 16 powiatowych centrów pomocy rodzinie, jeden miejski ośrodek pomocy społecznej oraz 14 urzędów wojewódzkich. Kontrola objęła okres 2004 r. i pierwszego półrocza 2005.
W żadnym z 38 skontrolowanych dps nie zapewniono mieszkańcom usług (bytowych, opiekuńczych i wspomagających) na poziomie wszystkich obowiązujących standardów (określonych w rozporządzeniu MPiPS z września 2000 r.).
Kontrole wykazały w większości domów rażące nieprawidłowości wynikające z nieprzestrzegania przepisów ochrony przeciwpożarowej oraz sanitarno-epidemiologicznych. Dotyczyły one m.in. zablokowania dróg ewakuacyjnych, występowania łatwopalnych materiałów i wykładzin podłogowych, braku gaśnic spełniających wymagania polskich norm, niewykonywania okresowych badań szczelności instalacji gazowych oraz przewodów kominowych, złego stanu pomieszczeń gabinetów lekarskich i zabiegowych oraz ograniczeń ilości warzyw i owoców w posiłkach.
NIK wskazała, że stopień realizacji programów naprawczych w dps jest niski (nie zagwarantowano na to wystarczających środków), co może w przyszłości skutkować cofnięciem zezwoleń na ich funkcjonowanie. 1 stycznia 1999 r. powiaty i miasta na prawach powiatów przejęły od wojewodów domy pomocy społecznej mające siedziby na ich terenie, a starostowie zostali zobowiązani do zapewnienia w domach do końca 2006 r. standardu podstawowych usług. W tym celu stworzono wówczas programy naprawcze, z których realizacją są obecnie kłopoty. Wśród nierealizowanych zadań są m.in. osiągnięcie wymaganych limitów zatrudnienia oraz spowolnienie lub zaniechanie prac remontowo-adaptacyjnych.
Od 1 stycznia 2004 r. wprowadzono nowe zasady finansowania pobytu mieszkańców w dps, które nałożyły na ich rodziny oraz gminy, kierujące do nich, obowiązek partycypowania w kosztach. Zwiększyło to zainteresowanie poszukiwaniem innych form pomocy osobom, wymagającym opieki stacjonarnej. W konsekwencji odnotowano istotny, prawie o ok. 50%, spadek liczby osób oczekujących na umieszczenie w dps.