Jesteśmy na wczasach

Każdy, kto przeżył wycieczkę autokarową do kraju śródziemnomorskiego, wie, że to prawdziwa droga krzyżowa przez przekrój społeczeństwa. W debiucie Jirˇíego Vejdeˇlka nikt co prawda nie chla wódy na tylnym siedzeniu, nie zagryza jej suchą kiełbachą i nie śpiewa na całe gardło „Hej, sokoły!” – bo tu podróżują Czesi, a nie Polacy. Jednak atmosfera niesnasek, pretensji i wakacyjnych romansów między zgromadzonymi na małej przestrzeni typami ludzkimi nasunie i nam niejedno wspomnienie.

Scenariusz filmu powstał na podstawie powieści najpłodniejszego i najpopularniejszego obecnie czeskiego autora Michala Viewegha (w Polsce wyszła pod tytułem „Uczestnicy wycieczki”). Głównym bohaterem książki jest pisarz, w tekst wpleciono cytaty z innych dzieł i ta autotematyczna ironia bardzo przyjemnie robi czytelnikowi.

Niestety, w filmie została ona w domu. Pisarza zastąpił modny piosenkarz, lecz żadne ciekawe obserwacje w temacie „fenomeny popkultury” z tej podmianki nie wynikają. Na ekranie mamy zgrabny obrazek rodzajowy z udziałem stereotypowych postaci – dziewczyny mądrej, a brzydkiej, dziewczyny ładnej, a głupiej (oczywiście blondynki!), pary wyemancypowanych gejów, pary strasznych mieszczan, znudzonego sobą starego małżeństwa, staruszki z alzheimerem, koleżanek rywalizujących o tego samego południowego kochanka itp. Nawet kraj śródziemnomorski jest tu jedynie malowniczą tapetą, bo ani razu nie pada jego nazwa.

I byłoby jak na turnusie, czyli nudno i rutynowo, gdyby nie tradycyjne walory czeskich filmów: sympatia, empatia oraz brak pruderii. Bohaterowie nie są karykaturalni, ich słabostki, tęsknoty i seksualne potrzeby potraktowane zostały ze zrozumieniem – wszak któż z nas jest od nich wolny? Na końcu wszyscy kochają się bardziej niż na początku, lecz wciąż nie za bardzo.

Nie znoszę wycieczek zorganizowanych. Jeśli jednak już miałbym na takową jechać, to z Czechami*, a nie z Polakami.

++++ „Wycieczkowicze”, reżyseria Jirˇí Vejdeˇlek, Czechy 2006, Vivarto, 115’, premiera 18 kwietnia