Gombrowicz w operze
29 września 2006 roku na deskach Teatru Narodowego w Warszawie odbędzie się prapremiera opery Zygmunta Krauzego „Iwona, księżniczka Burgunda” według dramatu Witolda Gombrowicza o tym samym tytule. Będzie to pierwsza operowa próba interpretacji dzieła Gombrowicza. Pierwsze wykonanie koncertowe przedstawienia odbyło się w listopadzie 2004 roku w Théâtre Sylvia Monfort w Paryżu i zostało okrzyknięte wydarzeniem specjalnym Sezonu Polski we Francji (Nova Polska).
Wystawienie opery „Iwona, księżniczka Burgunda” zapowiada się jako jedno z najważniejszych wydarzeń artystycznych tego roku. Warto zwrócić uwagę, że jest to jedna z niewielu oper napisanych współcześnie oraz pierwsza polska opera według dzieła Gombrowicza.
Interpretację dramatu Gombrowicza przygotował wybitny kompozytor Zygmunt Krauze. Libretto powstało we współpracy kompozytora Grzegorza Jarzyny, którego Krauze nazywa tu „głównym projektantem”. Opiekę reżyserską powierzono Markowi Weiss-Grzesińskiemu, znanemu reżyserowi teatralnemu i operowemu, a kierownictwo muzyczne objął Andrzej Starzyński, zagra Polska Orkiestra Radiowa. Bogatą scenografię spektaklu projektuje ceniony polski architekt wnętrz oraz scenograf teatralny, operowy i filmowy, Wiesław Olko. Kostiumy przygotowuje jedna z najzdolniejszych i najpopularniejszych obecnie projektantek, Gosia Baczyńska. W roli tytułowej Iwony wystąpi Kinga Preiss, zaś wśród solistów znajdziemy takie nazwiska jak Adam Zdunikowski, Dariusz Machej, Joanna Cortés, Monika Ledzion.
Światowa prapremiera spektaklu w wersji koncertowej, odbyła się w listopadzie 2004 roku w Théâtre Sylvia Monfort w Paryżu. Honorowy patronat nad tym wydarzeniem objęli: Prezydent Miasta Stołecznego Warszawy oraz Mer Miasta Paryża, premiera była owocem współpracy obu miast. Opera została skomponowana na zamówienie Prezydenta Warszawy z okazji 100. rocznicy urodzin Witolda Gombrowicza.
Producentem scenicznej premiery opery „Iwona, księżniczka Burgunda” w Teatrze Narodowym jest Centrum Sztuki STUDIO im. St. I. Witkiewicza. Całość przedsięwzięcia finansuje Miasto Stołeczne Warszawa. Spektakl będzie na żywo transmitowany przez Polskie Radio, natomiast Telewizja Polska i Polskie Wydawnictwo Audiowizualne dokonają zapisu audiowizualnego. Przedpremierowy pokaz 29 września znalazł się w programie 49. Międzynarodowego Festiwalu Warszawska Jesień.
„Iwona, księżniczka Burgunda” to pierwszy, napisany jeszcze przed wojną, w 1935 roku, dramat Gombrowicza, sceniczna groteska i zarazem satyryczny obraz społeczeństwa, które krępuje i obezwładnia jednostkę. Gombrowicz obnaża mechanizmy społeczne i konwenanse, a przede wszystkim wychodzi poza czysto społeczne uwarunkowania i próbuje zdiagnozować sytuację człowieka uwikłanego w relacje z innymi. Pisze o Formie, która stwarza się między ludźmi. Formie - broni obosiecznej - kreującej międzyludzkie stosunki w ten sposób, że zarówno "ja", jak i "inny" - ten, którego spotykam na swej drodze - wzajemnie na siebie wpływamy i obopólnie się kształtujemy. Akcja sztuki rozgrywa się w fantastycznej krainie - na królewskim dworze. Świat stworzony przez Gombrowicza jest groteskowy, śmieszny i zarazem tragiczny.
Centralną postacią dramatu jest małomówna, nieatrakcyjna Iwona, która po zaręczynach z Księciem Filipem zaczyna skupiać na sobie uwagę całego, ściśle zhierarchizowanego dworu. Poprzez swoje milczenie stwarza najbardziej intrygujący węzeł dramatu. Rodzi ono napięcie między Iwoną a pozostałymi osobami, prowadzące do zabójstwa, zabójstwa wreszcie spełnionego, po szeregu nieudanych próbach, zabójstwa absurdalnego, na granicy groteski i surrealizmu.