Dramat w Dubrowce

To miało być jeszcze jedno, normalne przedstawienie świetnego musicalu, który przyciągał tłumy. W teatrze przy ul. Dubrowka wystawiano spektakl "Nord-Ost". Była środa 23 października 2002 roku, wieczór. Do teatru przyszło kilkaset osób. Około 21 czasu moskiewskiego teatr z około 930 osobami wewnątrz został zaatakowany przez terrorystów. Na scenie wywiesili wielki napis: nie ma boga oprócz Allaha, a Mahomet jest jego prorokiem. Poniżej niego inny: wolność albo raj. Zamachowcy zachęcali zakładników, by dzwonili do rodzin i przekonywali, że Rosja powinna wycofać wojska z Czeczenii, a wtedy nikomu nic złego się nie stanie.

Grupa około 40 terrorystów, dowodzona przez Mowsara Barajewa, żądała zakończenia wojny w Czeczenii i wycofania wojsk rosyjskich z tej kaukaskiej republiki. Wśród zamachowców znajdowały się kobiety, które miały na sobie założone ładunki wybuchowe. Barajew ostrzegł zakładników, że jeśli rząd rosyjski spróbuje odbić teatr, Czeczenki wysadzą się w powietrze, zabierając ze sobą na tamten świat wszystkich wokół. Terrorystki, ubrane w czarne burki (rosyjska prasa nazwała je "czarnymi wdowami"), rozsadzono wśród widzów. Śmiertelne żniwo, jakie chciały zebrać w razie rosyjskiego ataku, miało być jak największe.

Rozpoczęły się dramatyczne oczekiwanie, któremu przyglądała się cała Rosja. Kilka miesięcy wcześniej ukazał się list, w którym czeczeńscy separatyści ostrzegali, że są gotowi przenieść swoją wojnę na terytorium Rosji; pisali o kobietach, które są gotowe oddać życie Allahowi w samobójczych zamachach. Rosyjskie służby nie potrafiły jednak zapobiec tragedii.

Jeszcze w nocy, po pierwszych rozmowach, terroryści wypuścili wszystkich muzułmanów, Gruzinów, część dzieci, kilku cudzoziemców, mężczyznę chorego na serce oraz kobietę w dziewiątym miesiącu ciąży.

15 osobom z ekipy teatralnej udało się uciec przez okno w garderobie. Znajomość teatru uratowała im życie.

Pierwszej nocy terroryści pokazali, że trzeba ich traktować poważnie. Zastrzelili kilka osób, które podejrzewali o przynależność do rosyjskich służb specjalnych. Zabito również Olgę Romanową, która przeszła przez kordon wojska i weszła do teatru. Nie wiadomo dlaczego to zrobiła, czy była wysłana przez służby specjalne, czy była to jej inicjatywa.

24 października zamachowcy wypuścili z teatru Marię Szkolnikową (na zdjęciu). Miała przekazać list od zakładników do prezydenta Władimira Putina, w którym zatrzymani prosili głowę państwa, by spełnił żądania Czeczenów.

W czasie gdy wokół teatru trwało oblężenie, terroryści kontaktowali się z mediami. Przedstawiali swoje żądania, mówiąc, że nikomu nic się nie stanie, jeśli Rosjanie wycofają się z Czeczenii. Pozwolili kilku zakładnikom zadzwonić do rosyjskich stacji telewizyjnych i opowiedzieć o oczekiwaniach Czeczenów. Był to sprytny spektakl, który miał przekonać świat, że nie doszłoby do zamachu, gdyby Rosja nie prowadziła w Czeczenii wojny.

W tym czasie w teatrze zabito kilka osób, które próbowały uciekać.

Oczekiwanie na rozwiązanie trwało 57 godzin. W tym czasie rosyjskie siły specjalne przygotowały plan operacji, który miał doprowadzić do uwolnienia zakładników. Frontalny atak nie wchodził w grę, gdyż w różnych punktach teatru rozmieszczono ładunki wybuchowe, część z nich na czeczeńskich kobietach. Eksplozja jednej bomby miała doprowadzić do łańcuchowej detonacji pozostałych ładunków.

Antyterroryści postanowili "przetestować" rozwiązanie, jakiego nigdy wcześniej nie próbowano - do sali teatralnej wpuszczono gaz usypiający. Dzięki niemu oddziały specjalne miały spokojnie wejść do teatru i schwytać zamachowców.

Część z nich znajdowała się jednak w innych miejscach budynku, niektórzy stali przy otwartych oknach.

Snajperzy "zdjęli" tych, których mogli. Szturm wyszedł jednak na jaw.

Gaz, który miał unieszkodliwić terrorystów zadziałał. Uśpił również zakładników. Część osób o słabszym zdrowiu straciła życie. Nie przewidziano, że gaz, który miał ich tylko unieszkodliwić, okaże się śmiertelny. Do akcji wkroczyły oddziały specnazu. W akcji - według informacji rządu - zginęli wszyscy zamachowcy. Rosjanie mieli strzelać w głowę uśpionym terrorystom - wykonywali szybkie egzekucje. Przez półtorej godziny do teatru nie wpuszczono lekarzy.

Żołnierze ewakuowali zakładników. Kilkaset osób mniej lub bardziej przytomnych wyprowadzono lub wyniesiono z teatru. Zginęło 130 niewinnych w tym dzieci, część prawdopodobnie w wyniku działania gazu, część z wychłodzenia w oczekiwaniu na pomoc. Służby specjalne nie chciały poinformować ratowników jakiego gazu użyto.

Władimir Putin ogłosił, że operacja była sukcesem. "Nie udało się uratować wszystkich. Wybaczcie nam" - prosił w informacji prasowej. Z ok. 930 osób zginęło 130. Ich rodziny domagają się pociągnięcia do odpowiedzialności ludzi, którzy dowodzili operacją antyterrorystyczną. Śledztwo jednak zawieszono. Nie wyjaśniono kto podejmował decyzję, jakiego gazu użyto i dlaczego zginęło tak wielu niewinnych.