Jerzy Nowosielski nie żyje

Znany jest przede wszystkim jako autor prac religijnych - malowideł ściennych, ikonostasów, polichromii - m.in. w cerkwiach w Białymstoku, Jeleniej Górze, Kościele Podwyższenia Krzyża Pańskiego w Krakowie, kościele Św. Krzyża w Warszawie.

Artysta malował też portrety, pejzaże, martwe natury, obrazy abstrakcyjne. Jego prace znajdują się w polskich muzeach, ale także w kolekcjach prywatnych w Kanadzie, USA, Niemczech.

Urodził się w 1923 roku w Krakowie. Jako nastolatek odbył pielgrzymkę do Ławry w Poczajowie na Wołyniu. Pisał potem: "ja, malarz polski, duchowo narodziłem się w Ławrze Poczajowskiej".

Wkrótce potem znalazł się we Lwowie, gdzie zwiedził Muzeum Ukraińskie z bogatą kolekcją ikon (wyjazdy przypadły na lata 1937-39). Oba fakty zaowocowały trwałą fascynacją przyszłego artysty wschodniogalicyjskim malarstwem ikonowym.

Po latach wspominał: "Wszystko to, co później w ciągu życia realizowałem w malarstwie, było, choćby nawet pozornie stanowiło odejście, określone tym pierwszym zetknięciem się z ikonami w lwowskim muzeum".

Zainspirowany tym doświadczeniem wstąpił do monasteru św. Jana Chrzciciela pod Lwowem. W klasztorze malował ikony; miał też dostęp do muzeum, w którym spędzał długie godziny. Chociaż nie został mnichem, bo zachorował i musiał wyjechać do Krakowa, to doświadczenie wpłynęło na całe życie malarza. Nowosielski nie powrócił już do zakonu, wybuchła wojna.

Podczas okupacji poznał Grupę Młodych Plastyków skupioną wokół Tadeusza Kantora. Wraz z nimi zorganizował wystawę swoich pierwszych dzieł. W tym samym czasie Nowosielski podjął studia na krakowskiej ASP, z których po krótkim czasie zrezygnował. Wcześniej studiował również w krakowskiej Kunstgewerbeschule.

W latach 50. wyjechał do Łodzi, gdzie - jak twierdził - "był mężem swojej żony" oraz pełnił funkcję kierownika łódzkiego Teatru Lalek. "Byłem kierownikiem idealnym, przez pół roku nie załatwiłem żadnej sprawy" - wspominał po latach.

Po tym krótkim epizodzie urzędniczym powrócił do sztuki malarskiej. Pod koniec lat 50. współtworzył Grupę Krakowską, skupiającą grupę artystów zajmujących się różnymi dziedzinami sztuki.

W latach 60. Nowosielski powrócił na ASP do Krakowa, gdzie został wykładowcą, a od roku 1984 był profesorem. Zajmował się także działalnością pedagogiczną na łódzkim PWSSP (1957-62).

W 1996 założył z żoną Zofią Fundację Nowosielskich, która przyznaje co rok nagrodę i stypendia młodym uzdolnionym artystom. Fundacja ma siedzibę i dostaje organizacyjne wsparcie od krakowskiej galerii sztuki Teresy i Andrzeja Starmachów.

Stale powracającym tematem obrazów Jerzego Nowosielskiego były cerkwie i kobiety. "Kobieta jest symbolem Kościoła. A cerkiew i akt są do siebie podobne. Kształty barokowych kopuł przypominają kształt kobiecego ciała. Cerkiew i kobieta to królestwo boże na ziemi" - mówił artysta.

W 2010 r. Jerzy Nowosielski został laureatem Nagrody Polskiej Akademii Umiejętności im. Erazma i Anny Jerzmanowskich. Uroczystość wręczenia nagrody, zwanej "polskim Noblem", odbyła się 10 maja na Zamku Królewskim na Wawelu. Laureat, ze względu na stan zdrowia, nie mógł w niej uczestniczyć. "Nagroda jest wyrazem najwyższego uznania dla osiągnięć artystycznych czcigodnego laureata oraz jego wytrwałej pracy na rzecz pojednania Kościołów i narodów" - zapisano w dyplomie.

Jerzego Nowosielskiego wspomina minister kultury Bogdan Zdrojewski - Odszedł artysta wybitny, wszechstronny malarz, pedagog i mecenas sztuki. Jego prace były podziwiane przez znawców i nowicjuszy.

- Jego prace były podziwiane przez znawców i nowicjuszy. Tajemnica malarstwa, o której pisał przyjaciel Artysty - Tadeusz Różewicz, w przypadku Jerzego Nowosielskiego, jest wyjątkowo intrygująca - ocenił minister.

Zdrojewski zwrócił też uwagę, że kiedy w ubiegłym roku planowano udostępnienie najwybitniejszych dzieł sztuki współczesnej w Pałacu Potockich, "oczywiste było, że nie może zabraknąć tam obrazów Jerzego Nowosielskiego".