Ryszard Kapuściński kończy 70 lat

Jak wyliczył pisarz, podczas swej kariery reportera był świadkiem 27 rewolucji, był na 12 frontach, 4 razy chciano go rozstrzelać.

Urodził się w 1932 r. w Pińsku na Polesiu (dziś Białoruś) w rodzinie nauczycieli. Jako dziennikarz zadebiutował w wieku 17 lat w tygodniku "Dziś i jutro", potem pisywał w "Sztandarze Młodych". W roku 1951 rozpoczął studia na Wydziale Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego, przeniósł się jednak na historię.

W 1958 roku przez dziesięć miesięcy pracował w Polskiej Agencji Prasowej, potem zaproponowano mu etat w "Polityce". Najlepsze reportaże Kapuścińskiego z "Polityki" ukazały się w książce "Busz po polsku" (1962).

W 1962 roku Kapuściński został stałym korespondentem PAP w Afryce. W tamtym okresie powstały dwie jego książki w "Czarnych gwiazdach" (1963) i "Gdyby cała Afryka" (1969). W Afryce zachorował na gruźlicę i malaryczne zapalenie opon mózgowych.

W połowie 1967 r. wyjechał do siedmiu azjatyckich i zakaukaskich republik Związku Radzieckiego. Owocem tej podróży jest książka "Kirgiz schodzi z konia" (1968).

Na jesieni 1967 r. został korespondentem PAP w Ameryce Łacińskiej, gdzie spędził pięć lat w Chile, Meksyku, Boliwii i Brazylii. Zaowocowało to dwiema książkami: "Dlaczego zginął Karl von Spreti" (1970) - o Gwatemali na tle porwania i zamordowania niemieckiego ambasadora oraz "Chrystus z karabinem na ramieniu" (1975) o Boliwii i Antylach.

W 1974 Kapuściński rozpoczął pracę w tygodniku "Kultura" i wyjechał do Angoli, która właśnie odzyskała niepodległość. Przebieg wojny domowej, która się tam rozpętała, opisał w książce "Jeszcze dzień życia" (1976). To pierwsza książka, w której Kapuściński zredukował fakty do roli tła, na pierwszy plan wysuwając własne doznania. Była to zapowiedź gatunku, jaki będzie uprawiał w przyszłości: esej reporterski, w którym obserwacja świata jest pretekstem do szerszej intelektualnej refleksji.

Pracując w "Kulturze", w latach 1974-1980 Kapuściński bezustannie podróżował, kilkakrotnie był w Etiopii i Iranie. Owocem tych podróży stały się dwie książki, które przyniosły autorowi międzynarodowy rozgłos: "Cesarz" (1978) o świetności i upadku Hajle Sellasje w Etiopii i "Szachinszach" (1982) o dworze szacha Rezy Pahlawiego w Iranie. Obie otworzyły Kapuścińskiemu drogę na zachodni rynek czytelniczy.

W latach 1989-1991 Kapuściński podróżował po upadającym radzieckim imperium. Przebył ponad 60 tys. kilometrów, przeprowadził ponad 1500 rozmów. Powstałe na podstawie zebranych materiałów "Imperium" to trzecia książka Kapuścińskiego, która zrobiła oszałamiającą karierę na Zachodzie.

W 1990 r. ukazał się pierwszy tom "Lapidarium" - zbiór drobnych refleksji z przeczytanych lektur i podróży. ("Lapidarium II" ukazało się w 1995 roku, III - 1997, IV - 2000).

Ostatnią, sławną i tłumaczoną na wiele języków książką Kapuścińskiego jest "Heban" (1998) - esej o Afryce, mający, w zamierzeniu autora, porządkować wiedzę o Czarnym Lądzie. Stały wydawca książek Ryszarda Kapuścińskiego - Czytelnik - zapowiada, że jeszcze w tym roku ukaże się piąty tom "Lapidarium". (mk)