Syndrom niedzielnego sportowca
Co drugiemu Polakowi niemal codziennie doskwiera ból kręgosłupa.
Ponad 9 mln Polaków cierpi na dolegliwości reumatyczne. Za kilka lat aż 40% z nich nie będzie zdolnych do pracy! W ubiegłym roku 40% orzeczeń o rencie inwalidzkiej wydano z powodu chorób reumatycznych, głównie kręgosłupa. W przyszłości takich orzeczeń będzie jeszcze więcej. Dolegliwości kręgosłupa ma 10% uczniów szkół podstawowych i gimnazjów, a w szkołach średnich - ponad 25% młodzieży. Znam nawet przypadek młodzieńczego zapalenia stawów o nieznanym pochodzeniu u sześciomiesięcznego dziecka - mówi prof. Anna Romicka z Instytutu Reumatologii w Warszawie.
Choroby narządu ruchu dawno przestały być objawem starzenia się, tak jak zmarszczki i siwe włosy. Na zwyrodnienia stawów kolanowych do niedawna chorowali głównie glazurnicy i parkieciarze, którzy przez wiele godzin muszą przebywać w pozycji klęczącej. Teraz na takie dolegliwości coraz częściej narzekają młodzi ludzie intensywnie uprawiający sport. Coraz częściej są to tzw. niedzielni sportowcy, którzy prosto zza biurka wyjeżdżają na urlop i po kilku godzinach jazdy samochodem zakładają narty - mówi dr Bogdan Koczy, dyrektor Wojewódzkiego Szpitala Chirurgii Urazowej w Piekarach Śląskich, najlepszego ośrodka ortopedycznego według najnowszego rankingu tygodnika "Wprost" (przygotowanego we współpracy z wydawnictwem Termedia).
Dźwiganie w siłowni choćby niewielkich ciężarów doprowadza do przeciążenia kręgosłupa lędźwiowego. W ubiegłym roku liczba złamań, uszkodzeń łękotek i więzadeł krzyżowych kolana głównie młodych pacjentów Ortopedyczno-Rehabiliacyjnego Szpitala Klinicznego w Poznaniu zwiększyła się aż o 20%.
Sztywnienie stawów
Europejska Liga Reumatologiczna prognozuje, że do 2020 r. co najmniej dwukrotnie zwiększy się liczba Europejczyków cierpiących na zwyrodnienie stawów nazywane artretyzmem. Już teraz ponad 56% Polaków niemal codziennie doskwiera ból kręgosłupa, szczególnie odcinka lędźwiowego, co uznano za schorzenie cywilizacyjne. 42 proc. osób odczuwa bóle kości i stawów, a 32% cierpi z powodu bólu mięśni. Powodem może być zarówno nadmiernie aktywne uprawianie sportu, jak też siedzący tryb życia. Te problemy dotyczą szczególnie osób z predyspozycjami do artretyzmu. Prof. Michael Doherty, reumatolog z Nottingham University, uważa, że 50-60% takich schorzeń ma podłoże genetyczne. Prawdopodobnie odpowiada za nie kilkadziesiąt genów, których niekorzystne kombinacje mogą sprawić, że u niektórych osób choroba ujawni się już w młodym wieku.
Pierwsze dolegliwości, takie jak ból stawów i tkanek miękkich wokół stawów występują zwykle jedynie podczas wysiłku i mogą się pojawić w wieku zaledwie dwudziestu, trzydziestu lat. Początkowo powodują jedynie drobne utrudnienia w wykonywaniu codziennych czynności. Później dokuczają coraz bardziej, głównie nocą i po wstaniu z łóżka. Po latach, jeśli nie są leczone, doprowadzają do zesztywnienia stawów. U 4 mln Polaków właśnie na tym etapie jest choroba zwyrodnieniowa, która wkrótce uniemożliwi im wykonywanie pracy i doprowadzi do kalectwa.
Wystarczy codzienne, wielogodzinne posługiwanie się myszką od komputera, by spowodować zmiany zwyrodnieniowe w obrębie nadgarstka i tzw. zespół uciskowy związanych z nim nerwów. Na przeciążenia układu kostno-stawowego, szczególnie przeciążenia kręgosłupa, najbardziej narażone są osoby otyłe i unikające wysiłku fizycznego, ze słabymi mięśniami brzucha i grzbietu. Większość osób ignoruje dolegliwości i zgłasza się do lekarza, gdy na skuteczne leczenie jest za późno. Wczesna diagnostyka jest podstawą terapii chorób reumatycznych.
Zbigniew Wojtasiński