Zbychu po 27 latach wyszedł z więzienia. Nie umiał nawet wsiąść do tramwaju

Gdy wychodził, w kieszeni miał 4,5 tys. zł i za małe buty. Tyle uzbierał w ciągu 27 lat za kratami. Trochę zarobił w więziennej szwalni, część przesłali mu bliscy. Musiał się nauczyć wyglądu banknotów, bo pamiętał tylko te sprzed ćwierć wieku i denominacji. – Jak wyszedłem przez bramę pierwsza myśl była taka: jestem na wolnej przestrzeni i mogę jechać, gdzie chcę. Choćby do Hiszpanii – mówi Zbychu.

Podróż odłożył, bo z więzienia wyszedł w za małych butach. Takie dostał od pracowników administracji. Pojechał na bazar we Wrocławiu i kupił nowe. – Wybrałem szare najki. Kosztowały 200 złotych – mówi Zbychu.

Pierwszą noc na wolności chciał spędzić u przyrodniej siostry. Nie przyjęła go. Wracał do Wrocławia wzdłuż torów kolejowych. – Ciężko mi było. Myślałem: położę głowę na torach. Niech się dzieje, co chce. Ale wstałem. Sam nie wiem, czemu. Pomachałem maszyniście. On mi też. Poszedłem dalej – wspomina Zbychu.

Drugiego dnia dowód osobisty

Znalazł miejsce w noclegowni. Drugą, trzecią i czwartą noc spędził w tanich hostelach. W końcu matka kolegi zza krat pomogła mu znaleźć pokój na wynajem. Zbychu płaci za niego 500 zł miesięcznie.

Drugiego dnia po wyjściu złożył wniosek o dowód osobisty. Kupił mapę Wrocławia i wszędzie chodził pieszo, bo nie wiedział jak wsiąść do tramwaju. Dopiero z czasem się zorientował, że trzeba wcisnąć przycisk, żeby drzwi się otworzyły. Nie pamiętał, że potrzebny jest bilet.

Wybrał najprostszy model telefonu komórkowego. Gdy nauczył się z niego korzystać, zmienił na komórkę z ekranem dotykowym. – Po pół roku opanowałem go w 30 procentach. Cały czas odkrywam nowe rzeczy. Koledzy z pracy mnie uczą jak robić zdjęcia, wysłać wiadomość – mówi Zbychu.

Po dwóch tygodniach znalazł pracę. W pączkarni w centrum Wrocławia szybko zorientowali się, z kim mają do czynienia. – Nie robili mi problemów. Sam powiedziałem o wszystkim menagerowi. Ciężko to ukryć, gdy ręce całe pocięte, a do tego na wpół wywabione tatuaże. Zrobiłem je przed więzieniem. Za kratami próbowałem usunąć lutownicą, ale ślady zostały – mówi Zbychu.

14 dni "twardego"

Blizny na rękach powstawały przez lata. Ciął się, by trafić na oddział szpitalny. Gdy strażnicy więzienni chcieli go zaprowadzić do izolatki, rzucił się w okno. Innym razem uderzył strażnika, ten mu oddał. Zaczęła się bójka. Zbychu powybijał rękami szyby na korytarzu. Gdy o tym mówi, nuci piosenkę disco polo "I tak się zaczęło". Kara: 14 dni "twardego".

- Teraz są już tylko izolatki. "Twardego" chyba zakazali. To była mała cela bez łóżek i materacy. Siedziało się na ziemi siedem dni – mówi Zbychu.

Po wyroku trafił do "enki". To jednoosobowa cela pod specjalnym nadzorem dla najbardziej niebezpiecznych osadzonych. Był pierwszym więźniem z takim statusem w zakładzie karnym w Wołowie. Zbychu spędził w niej 12 lat.

- Co się robi, żeby wytrzymać w jedynce? Nic się nie robi. Można tylko czytać albo oglądać telewizję. Są tacy co w kółko oglądają tefałenowskie seriale o szpitalach, ja wolałem jakąś kulturę. Dużo czytałem i słuchałem radia. Był jeszcze spacer godzinę dziennie. Cały spacerniak miałem dla siebie, bo tych z "enki" wyprowadzają w pojedynkę – mówi Zbychu.

W czasie pobytu w więzieniu zmarł ojciec Zbycha. Kilka lat później matka. Dowiedział się dużo później. Państwo nie ma obowiązku przekazywania mu takich informacji. Powinna to zrobić rodzina, ale nikt nie zadzwonił.

Nie pamiętam

- Kiedy pan pierwszy raz złamał prawo? – pytam Zbycha.
- Kiedy? Nie mam pojęcia.
- To się chyba pamięta.
- Chyba miałem 12,13 lat.
- Co pan zrobił?
- Nie pamiętam.
- Na pewno?
- Do sąsiada się włamałem. Podłożyłem krzesło pod okno, bo mieszkał na parterze. Rodzice mieli duże nieprzyjemności.

Długo milczy, gdy słyszy pytanie o sprawę, za którą został skazany. – To ja pierwszy oddałem strzał. Zaczęło się od bluzgów. Jeden ze strażników sięgnął po broń. Oddałem strzał. Drugiego nie dałem rady, bo się pistolet zaciął i kolega zaczął strzelać – mówi Zbychu.
- Żałuje pan tego?
- To było do uratowania, ale strażnik sięgnął po broń i się wystraszyłem, że to on do mnie strzeli. Katastrofa. Przecież nie można strzelać do ludzi.
- Czuje się pan zresocjalizowany?
- Resocjalizacja to puste słowo. Nic mi nie pomogli w więzieniu. Nie dostałem żadnej pomocy.

27 lat

Zbychu za usiłowanie zabójstwa został skazany na 25 lat. Dwa kolejne dostał za to, że naubliżał składowi sędziowskiemu. Nie przyznał się do winy, ale obciążyli go dwaj inni uczestnicy strzelaniny.

W 1992 r. cała Polska żyła odbiciem więźnia z konwoju. Znany wówczas przestępca o pseudonimie Jurand przebywał w areszcie w Wejherowie. Wraz z kolegami, którzy przebywali na wolności zaplanował swoje odbicie. Kilka tygodni po aresztowaniu podciął sobie żyły. Lekarz stwierdził, że osadzonego trzeba przewieźć do szpitala. Jurand pojechał karetką pilnowany przez dwóch strażników więziennych. Tylko jeden z nich był uzbrojony.

Gdy lekarz zszył rany w wejherowskim szpitalu, Jurand udał, że mdleje. Wtedy uderzyli jego koledzy. Zbychu, który miał wówczas 28 lat, pierwszy oddał strzał. Potem dołączył jego wspólnik. Dwaj strażnicy zostali ciężko ranni. Przestępcy uciekli wraz z odbitym Jurandem. Zostali zatrzymani kilka miesięcy później. Zbychu dostał najwyższy wyrok.

Teraz ma 55 lat i od pół roku jest na wolności. - Jakie ma pan plany?
- Jak kretyn naiwnie wierzę, że wygram w totolotka. Co tydzień wysyłam zakłady. Totolotek na razie wygrywa, ja przegrywam. Ale kto nie gra, nie wygrywa.

Masz newsa, zdjęcie lub film? Prześlij nam przez dziejesie.wp.pl