Sejm przedłuża zawieszenie prawa do azylu na granicy z Białorusią

• Decyzja Sejmu: W środowym głosowaniu 381 posłów poparło przedłużenie zawieszenia prawa do azylu na granicy z Białorusią. Przeciw było 19 posłów.
• Powody zawieszenia: Wiceszef MSWiA Maciej Duszczyk wskazał na wykorzystywanie prawa do ochrony międzynarodowej przez gangi przemytnicze oraz reżimy białoruski i rosyjski.
• Efekty zawieszenia: Odnotowano spadek o 26 proc. liczby prób nielegalnego przekroczenia granicy oraz zmniejszenie liczby wniosków o ochronę międzynarodową.

Podczas debaty w Sejmie, wiceszef MSWiA Maciej Duszczyk podkreślił, że prawo do ochrony międzynarodowej jest nadużywane przez przemytników i reżimy polityczne. - Niestety wytworzył się tzw. wschodnioeuropejski szlak migracyjny, który obecnie ma dwie ścieżki czynne i jedną ścieżkę zamrożoną. Te dwie ścieżki czynne, wygasające na granicy polsko-białoruskiej, oraz rozwijająca się, ale w tym momencie już przyhamowana, przez granicę litewską i łotewską. Zamrożony szlak migracyjny, wschodnioeuropejski czy tak naprawdę jego odnoga skandynawska, przebiega przez Finlandię - wyjaśnił Duszczyk.

Maria Małgorzata Janyska z KO zaznaczyła, że zawieszenie prawa do azylu zmniejszyło presję migracyjną. Zaznaczyła, że nastąpił spadek o 26 proc. liczby prób nielegalnego przekroczenia granicy.

Przeczytaj także: Rekonstrukcja rządu. Hołownia zabrał głos

Posłowie z różnych ugrupowań wyrazili swoje stanowiska. Jarosław Zieliński z PiS podkreślił, że instrumentalizacja migracji na granicy polsko-białoruskiej trwa. Przypomniał, że z jednej strony premier Donald Tusk zapewniał, że granica uniemożliwia 98 proc. prób jej nielegalnego przekraczania, a w uzasadnieniu wniosku rządu zapisano, że na granicy polsko-białoruskiej nie przyjęto (od 27 marca - red.) wniosków 47 cudzoziemców, a 35 cudzoziemcom z tzw. grup wrażliwych przyznano to prawo.

Urszula Nowogórska z PSL-TD zapewniła natomiast, że jej ugrupowanie poprze przedłużenie zawieszenia, podkreślając znaczenie bezpieczeństwa.

Od początku roku do końca czerwca zanotowano ponad 15 tys. prób nielegalnego przekroczenia granicy polsko-białoruskiej.

"Na skutek agresywnych zachowań migrantów, aktywnie wspomaganych przez funkcjonariuszy białoruskich, utrzymuje się stan zagrożenia bezpieczeństwa funkcjonariuszy i żołnierzy" – podał rząd.

Trwają ataki na polskie patrole, w których aktywnie współuczestniczą białoruskie służby – cudzoziemcy rzucają kamieniami, butelkami, tlącymi się konarami, cegłami oraz kijami z przymocowanymi nożami i gwoździami, regularnie dochodzi do niszczenia elementów zapory granicznej.

Rząd zaznaczył jednocześnie, że w porównaniu z 2024 r. presja migracyjna zmniejszyła się o ponad 26 proc. – z 20,4 tys. do 15 tys. prób nielegalnego przekroczenia granicy. Znacząco spadła też liczba wniosków o udzielenie ochrony międzynarodowej na odcinku granicy z Białorusią.

Przeczytaj także: Kolejne ataki na zaporę. Straż Graniczna publikuje nagranie

Od wprowadzenia 27 marca ograniczenia prawa nie przyjęto wniosków od 47 cudzoziemców, przyjęto 35 wniosków od cudzoziemców z tzw. grup wrażliwych - wyliczył rząd. Miesiąc przed wprowadzeniem ograniczeń - od 27 lutego do 26 marca - liczba przyjętych wniosków o udzielenie ochrony międzynarodowej wyniosła 162, obejmując łącznie 189 osób - podano.

Rozporządzenie wydawane jest na podstawie tzw. ustawy azylowej, którą rząd przyjął w grudniu 2024 r. Ustawa ma przeciwdziałać zjawisku wykorzystywania migracji przez Białoruś, która w kooperacji z Rosją i międzynarodowymi grupami przestępczymi organizuje przerzut migrantów do Unii Europejskiej.

Mimo czasowego ograniczenia prawa do złożenia wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej na granicy z Białorusią Straż Graniczna może przyjmować wnioski o tę ochronę od małoletnich bez opieki, kobiet ciężarnych, osób, które mogą wymagać szczególnego traktowania, zwłaszcza ze względu na swój wiek lub stan zdrowia. Azyl może otrzymać też osoba, wobec której zachodzą okoliczności, które "jednoznacznie świadczą, że jest ona zagrożona rzeczywistym ryzykiem doznania poważnej krzywdy w państwie, z którego przybyła bezpośrednio" do Polski.

Przeciwne przepisom ograniczającym prawo do składania wniosków o ochronę międzynarodową są organizacje społeczne zaangażowane w pomoc uchodźcom. W ich ocenie przepisy są niezgodne m.in. z Konstytucją RP, a w szczególności z art. 56 ust. 2, gwarantującym cudzoziemcom możliwość ubiegania się o status uchodźcy, oraz z zobowiązaniami międzynarodowymi, takimi jak Konwencja dotycząca statusu uchodźców z 1951 r.