Po szybki kredyt do lombardu lub gangsterów
Gdy w Ameryce ograniczono dostęp do mikropożyczek, wzrosła liczba kradzieży, a największy rozkwit przeżywały powstające co chwila lombardy. Podobnie może być też w Polsce.
Zgodnie z obowiązującą ustawą o kredycie konsumenckim z marca br., pożyczkodawcy mogą od swych klientów pobierać w skali roku ok. 10% odsetek oraz kwotę niewynikającą z odsetek w wysokości 55% wartości pożyczki rocznie. Łączna suma– poza odsetkami - nie może przekroczyć 100% wartości pożyczki.
Ministerstwo Sprawiedliwości uznało, że to za mało i zaproponowało zmiany w ustawie o kredycie konsumenckim. Według tej propozycji koszty pozaodsetkowe pożyczki nie mogą przekroczyć 20% jej wartości rocznie, a maksymalne opłaty nie będą mogły być wyższe niż 75% pożyczonej sumy.
Zdaniem branży, zapisy te spowodują, że pożyczanie pieniędzy przez firmy, które środki na ich finansowanie pozyskują z rynku, a nie z depozytów, czy lokat od klientów, przestanie być opłacalne., a pracę straci ponad 20 tysięcy osób. Wpływy do budżetu z tytułu podatku VAT, spadną o ponad miliard złotych!
Co na to Ministerstwo Finansów? „Analizy w resorcie finansów nie zostały jeszcze ukończone, a zatem jest zbyt wcześnie, aby przedstawić uwagi, które ewentualnie zostaną zgłoszone do projektu będącego przedmiotem prowadzonych obecnie uzgodnień” – taką oficjalną odpowiedź otrzymaliśmy od urzędników MŚ.
Skutki finansowe tej propozycji nie są więc urzędnikom znane. A to przed nimi ostrzegają nie tylko firmy pożyczkowe, ale również Związek Banków Polskich i eksperci.
Lombardy będą miały żniwa
Gdzie więc po pieniądze pójdą klienci, którzy do tej pory zadłużali się w chwilówkach? - Popyt na pożyczki jest rzeczą bezsporną. Po wypadnięciu legalnych z rynku w to miejsce wkroczą przedmioty z szarej strefy. Ale to nie będą pożyczki w reżimie jakichkolwiek przepisów. To będą podmioty działające nielegalnie, które nie płacą podatków i działają wbrew ustawie o kredycie konsumenckim – ostrzega dr Bartłomiej Okoń, Dyrektor ds. Prawnych Związku Firm Pożyczkowych. - Konsumenci będą pozbawieni ochrony prawnej i narażeni na duże ryzyko pozaprawnej egzekucji długu. A może wiązać się ze wzrostem przestępczości.
Potwierdza to dr Łukasz Gębski ze Szkoły Głównej Handlowej powołując się na to co z mikropożyczkami działo się w USA. W niektórych amerykańskich Stanach, po zakazie udzielania chwilówek, wzrosła drobna przestępczość - szczególnie dotyczyło to kradzieży.
- W stanie Nowy Jork powstało też kilkanaście tysięcy nowych lombardów – dodaje Gębski . – Z powodu podobnych obaw w Nowym Orleanie nie wprowadzono podobnego zakazu. W Polsce żaden bank i SKOK nie przejmą klientów firm pożyczkowych. Efekt jest taki, że likwidacja takich firm może skończyć się na zawieraniu transakcji finansowych w ulicznych bramach.
Dlaczego klienci po pieniądze nie pójdą do banków?
- Około połowa (niektóre podmioty twierdzą, że jest to aż 2/3) wniosków o pożyczkę jest odrzucana z powodu braku możliwości jej spłaty. Ale z chwilą odrzucenia wniosku potrzeby finansowe nie znikają – klienci udają się do szarej strefy, gdzie nie obowiązują żadne limity kosztów, bądź do lombardów, gdzie zostawiają rodzinne pamiątki za bezcen – przyznaje Monika Zakrzewska, Prezes Zarządu Fundacji Rozwoju Rynku Finansowego.
Pożyczka na słupa
Specjaliści zajmujący się tą branżą przekonują, że mimo ograniczeń Polacy sobie poradzą, bo rynek nie znosi próżni. Efektem zmian zapowiadanych przez Ministerstwo Sprawiedliwości nie musi być wysyp lombardów, ale udzielanie pożyczek, w taki sposób by ominąć nowe przepisy.
- Polak potrafi. Reklamy pożyczek znikną, a zaczną pojawiać się karteczki na słupach ogłoszeniowych. Tylko, że pożyczek w tej sytuacji nie będą udzielać monitorowane firmy, a podstawione osoby, bez żadnego majątku – ocenia mecenas Krzysztof Korus, prawnik specjalizujący się w tematyce fintech.
Krzysztof Suwart