Jutro w szkole, nadeszło już dziś. Dokąd doprowadzi nas zdalna edukacja?
– Szkoła przyszłości to nie tylko system, który potrafi mądrze korzystać z nowych technologii – przekonują uczestnicy konferencji online Fundacji Orange "Jutro w szkole. Szkoła jutra". To miejsce, w którym dba się o relacje, rozwija pasje i talenty oraz pozwala na eksperymenty. I w którym uczniowie są równie ważni, co nauczyciele.
Materiał powstał we współpracy z Fundacją Orange
Pandemia COVID-19 nie odpuszcza i ponownie zmienia zasady gry. W strefie czerwonej, a więc m.in. w Warszawie, Trójmieście, Krakowie, Lublinie czy Poznaniu, szkoły średnie pozostają zamknięte. Z kolei w strefie żółtej, a więc w pozostałej części kraju, przechodzą na nauczanie hybrydowe. Oznacza to, że połowa uczniów z danej szkoły ma zajęcia stacjonarne, a druga połowa – zdalne.
W strefie czerwonej znalazło się 6,1 tys. szkół. Uczy się w nich 995 tys. uczniów. W strefie żółtej pozostaje 5,9 tys. szkół i 821 tys. uczniów. Ale to sytuacja na 19 października. Za kilka dni te dane mogą być nieaktualne
Szkoły podstawowe, bez względu na strefę, działają jak dotychczas, choć i tu coraz częściej całe klasy przechodzą na naukę zdalną. W skali kraju to dodatkowe tysiące uczniów…..którzy muszą zostać w domach.
Zobacz: Jak tworzyć edukację w świecie pełnym technologii? - Szkoła jutra
Wyrozumiała edukacja
Dla wszystkich nas pandemia koronawirusa oznacza przyspieszony kurs nowych technologii, a dla nauczycieli, uczniów i ich rodziców także zdalnej edukacji. Jak w nowej rzeczywistości odnaleźliśmy się wiosną, zbadały Polskie Towarzystwo Edukacji Medialnej oraz Fundacja Dbam o Mój Zasięg we współpracy z Fundacją Orange. Raport z badań "Zdalne nauczanie a adaptacja do warunków społecznych w czasie epidemii koronawirusa" dostępny jest na stronie www.zdalnenauczanie.org. Wyniki badań eksperci zaprezentowali również podczas konferencji online "Jutro w szkole. Szkoła jutra".
Najważniejsze wnioski? Ponad połowa nauczycieli przyznaje, że chętnie prowadziła lekcje online, a zdaniem 60 proc. rodziców szkoły były dobrze przygotowane do tej formy nauczania.
Z drugiej strony, aż 87 proc. nauczycieli musiało samodzielnie zapoznać się z narzędziami i aplikacjami niezbędnymi do prowadzenia lekcji online. Webinaria i filmy z praktycznymi poradami na temat zdalnego nauczania, przygotowane przez Fundację Orange, obejrzało blisko 40 tys. nauczycieli.
materiały partnera – Nie ukończylibyśmy tego semestru, gdyby nie nowe technologie. Co więcej, po raz pierwszy wielu uczniów, nauczycieli i rodziców zobaczyło, że można używać internetu oraz cyfrowych narzędzi w kreatywny sposób. Pamiętajmy jednak, że szkoła potrzebuje edukacji opartej na wyrozumiałości, szczególnie, gdy mowa o podstawie programowej i czasie spędzanym przed ekranem – mówi dr Maciej Dębski, prezes Fundacji Dbam o Mój Zasięg.
Ponad połowa uczniów, nauczycieli i rodziców przyznała też, że ich stan psychiczny pogorszył się. Wpływ na to miało zamknięcie w domach i sprowadzenie dotychczasowej aktywności praktycznie do jednej przestrzeni, a także niepewność i brak relacji międzyludzkich. Dodatkowo, nauczyciele czuli się przemęczeni i przeładowani informacjami.
– Potrzebujemy opracowania spójnej metodyki nauczania zdalnego. Nie tylko wyposażenia uczniów i nauczycieli w podstawową wiedzę w zakresie obsługiwania aplikacji, ale też takiego włączania nowych technologii w edukację, by zajęcia były jeszcze ciekawsze. Co ważne, swoje kompetencje cyfrowe i umiejętności nauczyciele oceniają dziś dużo lepiej – tłumaczy Maciej Dębski.
Co drugi badany pedagog przyznał, że bardziej kreatywnie niż wcześniej korzystał z narzędzi cyfrowych, a 81 proc. poszukiwało dodatkowych informacji w internecie i poza siecią.
Sojusz na rzecz cyfryzacji
Pandemia COVID-19 uwidoczniła też nierówności. W wielu domach nie było warunków do zdalnej nauki. Brakowało sprzętu i szybkiego internetu. Część uczniów zniknęła z systemu oświaty.
– Edukacja potrzebuje nowych technologii, a także odpowiednich kompetencji, zaznajamiania dzieci z cyfrowym światem oraz wsparcia nauczycieli w poznawaniu tego świata i nabieraniu większej swobody poruszania się w nim. W kryzysowych czasach chodzi także o powszechny dostęp i przeciwdziałanie cyfrowemu wykluczeniu – przekonuje Julien Ducarroz, prezes Orange Polska.
Materiały prasowe Prowadzona od kilku lat modernizacja szkolnictwa – jak przyznaje Marek Zagórski, sekretarz stanu w KPRM i pełnomocnik rządu ds. cyberbezpieczeństwa – koncentrowała się dotychczas na uczniach i nauczycielach pracujących w budynkach szkolnych. Zdalne nauczanie zmieniło perspektywę i uwidoczniło nowe potrzeby.
– Dlatego do końca roku wszystkie szkoły w kraju będą miały dostęp do sieci, z czego 85 proc. do szerokopasmowego internetu – zapewnia Marek Zagórski.
– Dziś potrzebujemy długofalowej perspektywy, systemowego podejścia i szerszego sojuszu na rzecz integracji cyfrowej. Jesteśmy gotowi zaangażować się w te wysiłki. Fundacja Orange współpracuje ze szkołami, rodzicami i nauczycielami w zakresie inteligentnej i rozsądnej edukacji cyfrowej już od 15 lat. W tym czasie swoimi programami objęła 3 mln dzieci, podnosząc ich świadomość i umiejętności oraz propagując ideę zrównoważonego korzystania z technologii. Pandemia COVID-19 to impuls, którego nie wolno nam zignorować – nie ma wątpliwości Julien Ducarroz.
Sztuka i kulinaria w planie lekcji
Pandemia COVID-19 postawiła przed nauczycielami nowe wyzwania, a także uwidoczniła umiejętności, które pedagodzy powinni rozwijać.
– To planowanie, organizowanie, selekcja tematów według stopnia ważności, stawianie przed sobą krótkoterminowych celów, bycie kreatywnym, elastycznym i przede wszystkim ciekawym tego, co się wydarzy. Bez lęku, bo nawet jeśli coś się nie uda, to świat się nie zawali – zwraca uwagę Marta Florkiewicz-Borkowska, Nauczyciel Roku 2017.
Materiały prasowe W nowej sytuacji wielu nauczycieli odnalazło się doskonale wciąż poszukując nowych metod pracy. Część z nich już skorzystała z bezpłatnych szkoleń.
Nauczyciele z różnych regionów kraju mogą zgłaszać się do udziału w szkoleniach realizowanych w ramach projektu Lekcja:Enter. Cykl ten ma przygotować ich do prowadzenia zajęć z wykorzystaniem cyfrowych narzędzi i e-zasobów po to, aby dostosować lekcje do potrzeb młodych ludzi i tego, jak uczą się w czasach, kiedy dostęp do informacji i wiedzy jest tak szybki i powszechny.
Wykaz szkoleń i dane kontaktowe placówek realizujących je w poszczególnych regionach znajdują się na stronie Lekcjaenter.pl.
– Co ważne nauczyciele nie próbowali na siłę realizować wszystkich zagadnień narzuconych przez podstawę programową, ale szukali sposobu, jak zaciekawić młodego człowieka, jak włączyć go do procesu edukacyjnego w nowych warunkach. Dziś potrzebujemy jeszcze większej elastyczności oraz refleksyjności – dodaje Oktawia Gorzeńska, ekspertka ds. innowacji
Czy szkoła marzeń to szkoła cyfrowa?
W pewnym stopniu tak, od nowych technologii nie ma już ucieczki. Szkoła przygotowuje do życia w świecie, gdzie cyfryzacja odgrywa dużą rolę, ale technologia w szkole – zdaniem ekspertów – powinna być przezroczysta.
A o jakiej szkole marzą uczniowie?
O to zapytali organizatorzy konferencji. W krótkim filmie dzieci odpowiedziały, że marzą o takiej szkole, w której każdy ma możliwość rozwoju własnych pasji i zainteresowań. Gdzie sztuka, muzyka, zajęcia kulinarne czy psychologia są nauczane na takim samym poziomie, jak fizyka czy chemia. I gdzie lekcje nie są nudne. W szkole – zdaniem młodych ludzi – nie powinien też liczyć się wygląd ucznia, ale to, ile potrafi i jak się rozwija.
Najtrudniejszy pierwszy krok
Szkoła marzeń – przekonują eksperci – to miejsce spotkań, do którego idzie się z radością, gdzie wspiera się rozwój i gdzie funkcjonuje kultura uczenia się, a nie nauczania.
Ewa Radanowicz, ekspert ds. innowacji i zmiany: - To miejsce, w którym ludzie mają dla siebie czas, zauważają się, nie muszą nigdzie pędzić. Gdzie mogą ze sobą rozmawiać i w bezpiecznych warunkach rozwijać się oraz niwelować różnego rodzaju problemy. To miejsce, w którym przygotowujemy się do życia, poznajemy swoje pasje, talenty, ale też uczymy się świata.
Zyta Czechowska, Nauczyciel Roku 2019: - To szkoła, w której czujemy się społecznością, w której jest czas na interakcję, na to, by działać i realizować najróżniejsze projekty. To miejsce, w którym uczeń może rozwijać swoje pasje, a nauczyciel jest jego przewodnikiem i towarzyszem.
Najważniejsze to stworzyć miejsce, do którego uczniowie i nauczyciele chodzą z radością. Do tego nie trzeba wielkich przedsięwzięć. Doskonale sprawdza się metoda drobnych kroków. W szkole w Radowie Małym na przykład organizowane są zajęcia kulinarne, ceramiczne, teatralne, ale też uważności. Szkoła stwarza możliwość eksperymentowania. – Wiele szkół zaczyna wprowadzać zmiany od wyłączenia dzwonka, inne tworzą kąciki, w których uczniowie w komfortowych warunkach mogą zjeść drugie śniadanie lub rezygnują z jedynek, wprowadzając ocenę: "jeszcze nie". Bardzo często pierwszym krokiem jest też stworzenie wspierających relacji. Bo dobra szkoła to miejsce, w którym o problemach można otwarcie rozmawiać – przekonuje dr Marzena Żylińska, promotorka twórczego wykorzystania nowych technologii.
Ale uwaga! Gdy już raz zacznie się zmieniać szkolną rzeczywistość, trudno się zatrzymać.
Inne ciekawe wypowiedzi ekspertów dotyczące zdalnej edukacji znaleźć można w publikacji udostępnionej na stronie https://fundacja.orange.pl/jutrowszkole
Materiał powstał we współpracy z Fundacją Orange