geopolityka

Cały świat bacznie przygląda się poczynaniom Rosji wobec Ukrainy, zastanawiając się, czy mobilizacja wojsk niedaleko jej granic jest jedynie blefem Władimira Putina, chcącego wynegocjować sobie silniejszą pozycję geopolityczną. Zdaniem byłego Dowódcy Generalnego Rodzajów Sił Zbrojnych gen. Mirosława Różańskiego, nie można mówić w tej sprawie o blefie, a raczej o konsekwentnej grze rosyjskiego przywódcy. - Oczywiście Putin zbliżą się do tej cienkiej czerwonej linii, której może sam nie wyznaczył, natomiast reakcja Zachodu jest bardzo mocna i stanowcza, więc możliwe, że jednak Putin zmieni swoją narrację - powiedział. Gość programu WP "Newsroom" zaznaczył, że w jego opinii konflikt zbrojny po prostu się Rosji nie opłaca. - Sankcje, które są deklarowane i przewidywane w stosunku do Rosji, tak naprawdę spowodowałyby, że gospodarka Rosji praktycznie przestałaby funkcjonować, a tego Putin na pewno nie chce - podkreślił. Gen. Różański wskazuje, że zdestabilizowanie gospodarki Rosji przekreśliłoby plany Putina na odbudowanie jej mocarstwowości. - Myślę, że możemy mówić o takim planie „Związek Radziecki 2.0”, czyli Rosja nowego wymiaru i przede wszystkim na tym zależy Putinowi, żeby odzyskać tę potęgę - stwierdził. Generał dodał, że jedyną skuteczną metodą na powstrzymanie Putina jest jedność sojusznicza Unii Europejskiej i NATO. Zaznaczył, że kluczową rolę odegrają Stany Zjednoczone, które w jego ocenie nie ugną się pod presją Putina.

Podczas Debaty Geopolitycznej Wirtualnej Polski Patrycjusz Wyżga zapytał zebranych w studiu ekspertów, czy w 2022 roku bardziej realny stanie się scenariusz, w którym Polska wychodzi z Unii Europejskiej. - Jeśli doszłoby do przesilenia, czegoś poważniejszego na terenie Ukrainy, rola Polski automatycznie gwałtownie rośnie. I wtedy nie będzie w ogóle mowy (o polexicie - red.), bo jesteśmy państwem buforowym - ocenił politolog prof. Bogdan Góralczyk. Przypomniał, że z tego samego względu Polska odegrała ważną rolę podczas ostatniego kryzysu migracyjnego na granicy z Białorusią. Jak dodał ekspert, wyjście Polski z UE "to byłoby najgorsze, co można sobie wyobrazić". Podobnego zdania był wiceszef Ośrodka Studiów Wschodnich Wojciech Konończuk. Przypomniał, że obecnie Polacy są jednym z najbardziej prounijnych społeczeństw w Europie. - Zdajemy sobie sprawę z wielu dobrodziejstw, jakie niesie dziś ze sobą nasze członkostwo we Wspólnocie - dodał. Konończuk podkreślił, że Unia Europejska to dziś bardzo ważna "gwarancja naszego bezpieczeństwa ekonomicznego".

Jaka jest dzisiaj pozycja Polski w świecie ogarniętym konfliktami mocarstw o prymat gospodarczy? Czy nasza rola w NATO i Unii Europejskiej jest dziś na tyle silna, by brać udział w dyskusji na temat kształtującego się nowego porządku geopolitycznego? Podczas Debaty Geopolitycznej Wirtualnej Polski odpowiedzi na pytania próbował znaleźć Patrycjusz Wyżga. Zaproszeni eksperci nie mieli jednak dobrych wiadomości. - W Unii Europejskiej nasza realna pozycja oddziaływania została w ostatnich latach na własne życzenie znacznie osłabiona. Weszliśmy w konflikty wewnętrzne z Komisją Europejską, z szeregiem różnych państw Unii Europejskiej, przez co sami siebie zmarginalizowaliśmy z tej głównej debaty - powiedziała prof. Katarzyna Pisarska z Fundacji Kazimierza Pułaskiego. Jak podkreśliła spór Polski z UE wynika przede wszystkim z wewnętrznych konfliktów targających Zjednoczoną Prawicą. - Być może czas sobie uświadomić, że jest czas wojny i my musimy być skuteczni na wszystkich forach, w których jesteśmy i gdzie nasz głos jest oczekiwany - wskazała. Prof. Bogdan Góralczyk mówił z kolei o słabnącej pozycji całej Unii Europejskiej. Dowodem na to mają być zawierane przez USA sojusze w basenie Pacyfiku. W jego ocenie może to oznaczać, że Amerykanie przeniosą swoją uwagę na tamten region, znacznie ograniczając swoją działalność na arenie NATO. Z kolei Wojciech Konończuk z Ośrodka Studiów Wschodnich mówił o rozkładzie sił w samej UE. - Są w UE równi i równiejsi, jakkolwiek mogłoby się to nie podobać. Z całą pewnością do tych równiejszych zaliczają się Berlin i Paryż, które w tych kluczowych sprawach zwykle mają najwięcej do powiedzenia - stwierdził. Dodał jednak, że nie należy zapominać o funkcji Komisji Europejskiej, która ma stać na straży równości państw członkowski.

Zdaniem prof. Bogdana Góralczyka, podczas gdy większość uwagi skupia się obecnie na działaniach Rosji wobec Ukrainy, najbardziej prawdopodobnym i niebezpiecznym konfliktem, jakiego można spodziewać się w nadchodzących miesiącach, będzie starcie USA i Chin o Tajwan. - Wydaje się, że to będzie zderzenie, jakiego nie doświadczyliśmy, a USA nie doświadczyły w całej swojej historii. To jest większe zagrożenie niż kiedykolwiek - powiedział. W jego ocenie taki scenariusz wynika bezpośrednio ze stanowiska chińskich władz względem Tajwanu. - Oni uważają, że USA są słabe, bo są spolaryzowane i że to jest szansa. Stąd ten Tajwan. Przy czym warto zwrócić uwagę na dwie mantry, które powtarza chińskie kierownictwo: my nie chcemy wojny, ale się jej nie boimy i jeżeli będzie wojna, to wszyscy stracą - wskazał prof. Góralczyk. Jak podkreślił, Stany Zjednoczone znajdują się w niezwykle trudnej sytuacji, ponieważ na budowane latami sojusze wojskowe Chiny odpowiedziały sojuszami gospodarczymi. Niemal wszyscy militarni sojusznicy USA mają za głównego partnera handlowego Chiny. Prof. Katarzyna Pisarska zwróciła jednak uwagę, że Chiny bardzo straciły na pandemii. Jak wskazała, zaufanie Europy, a nawet niektórych państw azjatyckich i południowoamerykańskich do Chin, jako partnera gospodarczego, znacznie osłabło. W jej ocenie to dobry moment na to, by zbudować szeroką koalicję państw demokratycznych, których podwalinami będą idee wolnościowe, a nie kwestie gospodarcze.

Czy poziom bezpieczeństwa Polski na arenie międzynarodowej podniósłby się wraz z wejściem do strefy euro? Eksperci zaproszeni na Debatę Geopolityczną Wirtualnej Polski nie byli zgodni w tej sprawie. Wojciech Konończuk z Ośrodka Studiów Wschodnich wskazał, że o ile przyjęcie euro przez inne, mniejsze kraje UE, mogło zadziałać na ich korzyść, o tyle sytuacja z Polską wygląda nieco inaczej. - Polska jest w trochę innym miejscu, także dlatego, że nasza gospodarka jest nieporównywalnie większa, a w dobie różnych turbulencji w gospodarce europejskiej czy światowej własna waluta jest tym instrumentem, który pozwala nam na bardziej skuteczne prowadzenie polityki gospodarczej - powiedział. Prof. Katarzyna Pisarska z Fundacji Kazimierza Pułaskiego stwierdziła jednak, że wejście do strefy euro być może nie zwiększyłoby bezpieczeństwa Polski względem Rosji, ale z całą pewnością umocniłoby naszą pozycję w Unii Europejskiej. - Utrata państwa, które jest członkiem strefy euro jest nieporównywalnie bardziej bolesna dla całej gospodarki europejskiej niż odejście Wielkiej Brytanii, która w strefie euro nie była - mówiła. Jak wskazała, rośnie również poparcie Polaków dla wejścia do strefy euro. Obecnie wynosi ono już około 50 proc., a jeszcze przed kilkoma laty wynosiło nieco ponad 20 proc.

Podczas Debaty Geopolitycznej Wirtualnej Polski obecni w studiu eksperci zastanawiali się, jaka przyszłość czeka Ukrainę w obliczu ofensywy dyplomatycznej Kremla. Zdaniem prof. Katarzyny Pisarskiej z Fundacji Kazimierza Pułaskiego, Rosja ma świadomość pogłębiającej się przepaści między nią a Ukrainą i wie, że może to być ostatni moment na całkowite uzależnienie jej od swoich wpływów. - Kreml zdaje sobie sprawę, że każdy rok oddala Ukrainę od Rosji pod względem cywilizacyjnym, mentalnym, społecznym. Właściwie każdym i właściwie są to być może ostatnie lata, kiedy Rosja ma jeszcze szanse w jakikolwiek sposób (…) Ukrainę "odbić" albo ją zmarginalizować - powiedziała. W jej ocenie jest to właściwy czas, by Zachód pokazał swoją siłę poprzez rozpoczęcie rozmów o przystąpieniu Ukrainy do NATO. Jak zauważył jednak dr Jacek Bartosiak, aby Ukraina mogła myśleć o przystąpieniu do NATO czy UE, muszą zaistnieć odpowiednie uwarunkowania geopolityczne. - Musiałoby dojść do próby prawdziwej konsolidacji unijnej wraz z budową państwa federalnego ze wspólnymi siłami zbrojnymi, bo bez tego regionalny układ sił jest taki, iż Niemcy i Francuzi nie zaryzykują wojny z Rosją o Ukrainę - stwierdził. Ekspert wskazał również, że NATO nie jest obecnie na tyle mocne, by "sprawdzać rosyjski blef" ws. Ukrainy. Dodał jednak, że Rosjanie nie są też zdolni do zajęcia całej Ukrainy. - Ukraina jest ogromnym krajem. Rosjanie nie mają zdolności wojskowych do wielkiej ofensywy i zajęcia całej Ukrainy. Nawet gdyby próbowali zająć Kijów, będzie to trudne - powiedział.