Przewodnicy Muzeum II Wojny Światowej zmuszeni do podpisania lojalek? "Są osoby, które kategorycznie twierdzą, że nie należy podpisywać dokumentu"

W środę przewodnicy Muzeum II Wojny Światowej dostali nowe regulaminy i umowy współpracy z instytucją. Przewodnicy, którzy nadal chcą oprowadzać po muzeum, mają czas na ich podpisanie do 15 października. Zapisy zawarte w dokumentach budzą jednak szereg wątpliwości.

Głównym punktem zapalnym są zapisy zawarte w punkcie 3. Po pierwsze: "powstrzymania się od wygłaszania opinii oraz komentarzy, które nie pozostają w bezpośrednim związku z tematem wystawy Muzeum", po drugie: "przedstawiania zwiedzającym wyłącznie faktów opartych na aktualnym stanie wiedzy historycznej" i po trzecie: "ścisłego stosowania się do zaleceń pracowników Muzeum".

Większość pracowników nie chce komentować nowych zapisów. Boją się mówić, nawet anonimowo. – Wie pani, ja żyję z przewodnictwa – tłumaczy się ktoś. Inna osoba dodaje, że atmosfera i tak jest na tyle drażliwa, że nie ma pewności czy przepustka do muzeum następnego dnia zadziała.

Ci, którzy zabrali głos, proszą o anonimowość. – Niebezpieczny jest już sam sposób sformułowania zapisów, bo jest tak niekonkretny, że każdy może je interpretować dowolnie – martwi się jedna z przewodniczek. – Poza tym nie podoba mi się, że będę musiała oprowadzać według jakiejś jednej odgórnie narzuconej wersji politycznej i historycznej. Nie zgadzam się na to, bo uważam, że jestem osobą myślącą i to ja decyduję o tym, co opowiadam, co jednocześnie nie oznacza, że chciałabym przeprowadzać jakąkolwiek indoktrynację.

Przewodnicy wskazują też na płynną granicę miedzy podaniem faktu a wypowiedzeniem własnego zdania. – Podam przykład – mówi kolejna przewodniczka. – Często spotykałam się z sytuacją, kiedy oprowadzający po wystawie przewodnik, po opowiedzeniu o procesach zachodzących po I wojnie światowej, i przypomnieniu, jak kształtowały się nacjonalizmy w różnych krajach, dodawał od siebie zdanie: "I proszę popatrzeć na to, co dzieje się obecnie". Takie zdanie jest wypowiedzią dodaną od siebie, ale pozwala spojrzeć na historię z szerszej perspektywy. Zabranianie wypowiadania takich zdań hamuje naukę chociażby interpretacji historycznej - dodaje.

- Proponowane zapisy odbieram jako próbę narzucenia narracji przewodnickiej – mówi przewodnik po muzeum. – Czuję się, jakby ktoś chciał mnie pouczać, nie mówiąc już o tym, że odbieram to jako powrót do sytuacji sprzed kilkudziesięciu lat kiedy obowiązywała jedyna słuszna wykładnia, a chyba nie o to chodzi.

- Wiadomym jest, że nie wszyscy historycy mają jednakowe poglądy, do tego interpretacje historii się zmieniają, więc stwierdzenie, że przewodnicy mają wypowiadać się zgodnie z jakąś odgórnie narzuconą wersją prowadzi do ograniczenia wolności słowa – oburza się jedna z przewodniczek. – Nie wiem jeszcze co zrobię, podobnie jak większość koleżanek i kolegów, wciąż się zastanawiamy. Na ten moment jesteśmy podzieleni i są osoby, które kategorycznie twierdzą, że nie należy dokumentu w takim kształcie podpisywać, ale inni uważają, że można to zrobić. Na pewno postąpimy w zgodzie z własnym sumieniem – podsumowuje kobieta.

- Te przepisy w regulaminie dotyczą wszystkich zwiedzających, a przewodnicy są również zwiedzającymi - mówi Wirtualnej Polsce Aleksander Masłowski, rzecznik prasowy muzeum. - W tym wypadku mówimy o przepisie czysto technicznym. Przewodnicy muszą podporządkować się instrukcjom pracowników muzeum, gdy w grę wchodzi, na przykład, zmiana trasy zwiedzania, czasowe zamknięcie części ekspozycji, czy bezpieczeństwo zwiedzających.

Masłowski jest zdziwiony reakcją "części przewodników". Zaznacza, że coraz większa liczba chętnych podpisuje umowy, a lista przewodników szybko się zapełnia. Podczas podpisywania dokumentów pracownicy upewniają się, czy przewodnicy przeczytali nowe regulacje. - Dajemy im rzecz bezcenną, czyli monopol na oprowadzanie zwiedzających - dodaje Masłowski. - Teraz zwiedzających mogą oprowadzać wyłącznie przewodnicy, którzy odbyli odpowiednie szkolenia i uzyuskali certyfikaty. Wcześniej każdy mógł to robić, a to oznacza, że dobrze przygotowani przewodnicy podpisujący umowy będą w znacznie lepszej sytuacji niż wcześniej.